1- گروه علوم دامی، دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج
چکیده: (40 مشاهده)
مقدمه و هدف: مطالعات گذشته نشان داده است که در تغذیه گاوهای شیری علاوه بر اینکه جیره باید از نظر میزان مواد مغذی متوازن باشد، شکل فیزیکی جیرهها ازجمله اندازه ذرات آنها نیز عامل مؤثری بر عملکرد صحیح شکمبه و درنتیجه عملکرد تولیدی دام می باشد. از طرف دیگر تغییرات اقلیمی و پدیده گرمایش زمین و متعاقبا تنش حرارتی به شکلهای مختلف، عملکرد و راندمان تولیدی گاوهای شیری را تحت تأثیر قرار میدهد. اگرچه نشان داده شده است که مقدار مادهی خشک مصرفی در شرایط تنش گرمایی در مقایسه با شرایط دمایی نرمال کاهش پیدا می کند اما این که اندازه ذرات خوراک در طول تنش گرمایی چگونه می تواند رفتار تغذیه ای، عملکرد و فراسنجه های خونی و شکمبه ای گاوها را چگونه تحت تاثیر قرار می دهد واضح نیست. در واقع تا کنون مطالعه ای که در آن به بررسی همزمان اثر متقابل دمای محیطی و اندازه ذرات علوفه بر مصرف مواد مغذی و نیز گوارش پذیری آنها در گاوهای شیرده پرداخته باشد، گزارش نشده است. بنابراین هدف از مطالعه حاضر بررسی همزمان اثر متقابل فصل (بهار و تابستان) و اندازه ذرات علوفه (درشت و ریز) بر مصرف مواد مغذی و نیز گوارش پذیری آن ها در گاوهای شیرده پرتولید بود.
مواد و روش ها: تعداد 100 رأس گاو هلشتاین پرتولید در دو فصل بهار و تابستان استفاده گردید، بهطوریکه در هر فصل از 50 راس گاو در قالب دو تیمار حاوی علوفه یونجه با اندازه ذرات درشت (میانگین هندسی 7/7 میلی متر) و تیمار حاوی علوفه یونجه با اندازه ذرات ریز (با میانگین هندسی 2/4 میلی متر) استفاده گردید. در طول تمامی روزهای دوره نمونه گیری به منظور محاسبه مقدار مادهی خشک مصرفی، خوراک عرضه شده و نیز مقدار باقیمانده آن در روز بعد و قبل از عرضه خوراک تازه، توزین گردید. همچنین به منظور بررسی نرخ مصرف خوراک طی ساعات 2، 4، 8 و 24 ساعت پس از خوراکدهی وعده صبح مقدار خوراک باقیمانده در آخور توزین و سپس به داخل آخور برگردانده شد. اندازه گیری گوارش پذیری ظاهری مواد مغذی با استفاده از نشانگر خاکستر نامحلول در اسید در نمونه های خوراک و مدفوع استفاده گردید.
یافته ها: نتایج نشان داد که مقدار مادهی خشک مصرفی برای فصل بهار در مقایسه با فصل تابستان بطور معنی داری بیشتر بود (01/0P <). همچنین بین فصول مختلف از لحاظ فراسنجه نرخ مصرف خوراک تفاوت معنی داری وجود داشت و مقدار خوراک مصرف شده (بر حسب کیلوگرم) طی دو ساعت اولیه پس از خوراکدهی صبح برای فصل تابستان بطور معنی داری بیشتر از فصل بهار بود (02/0P=) در حالیکه مقدار خواک مصرفی طی مدت زمان دو الی چهار ساعت و همچنین چهار الی هشت ساعت پس از خوراک دهی صبح برای فصل بهار بیشتر بود و به طور کلی در مطالعه حاضر، گاوهای شیرده طی فصل بهار (شرایط نرمال دمایی) در مقایسه با فصل تابستان (شرایط تنش حرارتی) از نرخ مصرف خوراک یکنواخت تری در طول شبانه روز برخوردار بودند. لازم به ذکر است که نتایج نشان داد که مقدار خوراک مصرفی روزانه بین تیمارهای حاوی علوفه با اندازه ذرات مختلف (ریز در مقابل درشت) تفاوت معنی داری نداشتند. لازم به ذکر است که اندازه ذرات علوفه اثر معنی داری بر گوارش پذیری مواد مغذی نداشتند در حالیکه گوارش پذیری مادهی خشک، مادهی آلی و پروتئین خام برای فصل تابستان در مقایسه با فصل بهار بطور معنی داری بیشتر بود.
نتیجه گیری کلی: نتایج مطالعه حاضر نشان داد که متغیر فصل در مقایسه با اندازه ذرات علوفه اثرات ملموس تری بر ماده خشک مصرفی، نرخ مصرف خوراک، گوارش مواد مغذی و دفع مواد مغذی در گاوهای شیرده پرتولید داشت. همچنین عدم تأثیر اندازه ذرات خوراک، نشاندهنده انعطافپذیری دستگاه گوارش نشخوارکنندگان در مواجهه با اندازههای مختلف ذرات علوفه است. این نتایج اهمیت مدیریت تغذیه در شرایط مختلف اقلیمی را برجسته میکند و نشان میدهد که حیوانات مکانیسمهای تطبیقی پیچیدهای برای حفظ کارایی تغذیهای در شرایط چالشآمیز دارند.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
تغذیه نشخوارکنندگان دریافت: 1400/7/17 | پذیرش: 1404/3/11