چکیده: (376 مشاهده)
مقدمه و هدف: دوره انتقال در گاو شیری در پایان دوره شیردهی و هفتههای نخست تولید شیر در آغاز دوره شیردهی بعدی، زمینه ساز موفقیت یا شکست در کل دوره شیردهی است. سراسر دوره خشکی از نظر آماده سازی گاو برای ورود به دوره شیردهی بعدی مهم است، اما سه هفته پایانی خشکی (دوره انتقال پیش از زایمان) و در ادامه آن سه هفته آغازین شیردهی (دوره انتقال پس از زایمان) از این نظر اهمیت ویژه دارد. اثرات سودمند تغذیه امگا-3 در مطالعات پیشین نشان داده، به طوری که مکمل کردن اسیدهای چرب در جیره بر غلظتهای پروستاگلندینها، هورمونهای استروییدی و فاکتورهای رشد تأثیر میگذارد. در نتیجه افزایش رشد فولیکولی و فعالیت لوتئال میتواند باروری گاوهای شیری را بهبود ببخشد. تریپتوفان به عنوان یکی از اسیدهای آمینه ضروری بر مصرف خوراک، عملکرد رشد، تولیدمثل، کنش عصبی، ایمنی و پاسخهای ضدتنش در حیوانات تک معدهای و نشخوارکنندگان اثر میگذارد. لذا هدف از پژوهش حاضر بررسی تاثیر تغذیه امگا-3 و ان-استیل تریپتوفان بر از سرگیری چرخه تخمدانی و دینامیک فولکیولی در گاوهای شیری هلشتاین طی دوره انتقال بود.
مواد و روشها: یکصد و بیست راس گاو هلشتاین آبستن چند شکم زا براساس پیش بینی زایش انتخاب و به طور تصادفی در بین تیمارها توزیع شدند. گاوهایی که سابقه مشکلات پستانی، اندام حرکتی و یا دیگر بیماریها در نوبت زایش فعلی داشتند از فهرست حذف شدند. همچنین گاوهایی که از نظر نمره وضعیت بدنی (BCS) خارج از دامنه طبیعی بودند (BCS بیشتر از 4 و کمتر از 3) از فهرست خارج شدند. بهگونهای که گاوهای هر گروه آزمایش از نظر نوبت زایش (2/1±1/3) و نمره وضعیت بدنی (2/0±25/3) شرایط یکسانی داشتند. گاوها از روز 30 قبل از زایش تا روز 80 پس از زایش در یکی از چهار گروه تیماری بر اساس طرح فاکتوریل 2*2 قرار گرفتند. 1-گاوهای تغذیه شده با جیره بدون تریپتوفان پوشش دار شده و اسیدهای چرب اشباع (SFA)، 2- گاوهای تغذیه شده با جبره بدون تریپتوفان پوشش دار شده و اسیدهای چرب امگا-3، 3- گاوهای تغذیه شده با جیره دارای تریپتوفان پوشش دار شده و بدون اسیدهای چرب اشباع (SFA) و 4- گاوهای تغذیه شده با جیره دارای تریپتوفان پوشش دار شده و اسیدهای چرب امگا-3. غلظت پلاسمایی پروژسترون (روز 14، 24 و 34 پس از زایش) و استرادیول 17 بتا (روز تخمکریزی) با استفاده از دستگاه الایزا ریدر اندازهگیری شد. برای این منظور از کیت الایزا دیاپلاس ساخت کشور کانادا با شماره کیت 4810185 و 49101123 استفاده شد. تمام دامها برای بررسی دینامیک فولیکولی (قطر فولیکول غالب، قطر جسم زرد، تخمکریزی) از روز 14 پس از زایش تا روز 60 پس از زایش به صورت هفتگی سونوگرافی شدند. تغییر در رنگ و شکل یک فولیکول بزرگ از پیششناسایی شده به عنوان تخمکریزی فولیکول چیره در نظر گرفته شد. یک یا دو فولیکول بزرگ به همراه تعدادی فولیکول کوچک بهعنوان یک موج فولیکولی در نظر گرفته شد. گاوهایی که حداقل در دو نمونهبرداری خونی متوالی غلظت پروژسترون بیشتر از یک نانوگرم بر میلی لیتر داشتند به عنوان گاوهای دارای فعالیت لوتیال در نظر گرفته شدند. تجزیه و تحلیل نهایی داده‌ها با استفاده از رویه GLM، توسط نرم افزار آماری SAS نسخه 1/9 (SAS, 2001) انجام گرفت. مقایسه میانگین تیمارها نیز با استفاده از آزمون چنـد دامنه‌ای دانکن در سطح احتمال خطای 05/0 انجام شد.
یافتهها: نتایج نشان داد از سرگیری چرخه تخمدانی (روز) تحت تاثیر اثر متقابل امگا-3 و تریپتوفان قرار گرفت و در گاوهایی که با امگا-3 و تریپتوفان تغذیه شدند به صورت معنیداری زودتر از سایر گروهها بود (05/0 P<) . فاصله زایش تا اولین تخمکریزی (روز) پس از زایش تحت تاثر اثر متقابل امگا-3 و تریپتوفان قرار گرفت و در گاوهایی که با امگا-3 و تریپتوفان تغذیه شدند به صورت معنیداری کمتر از سایر گروهها بود (05/0 P<) . قطر فولیکول تخمک ریزی کننده (میلی متر) و قطر جسم زرد (میلی متر) تحت تاثیر اثر متقابل امگا-3 و تریپتوفان قرار گرفت و در گاوهایی که با امگا-3 و تریپتوفان تغذیه شدند به صورت معنیداری بزرگتر از سایر گروهها بود (05/0 P<). قطر فولیکول غالب تنها تحت تاثیر تغذیه امگا-3 قرار گرفت (05/0 P<) و اثر تغذیه تریپتوفان و اثر متقابل امگا-3 و تریپتوفان معنیدار نبود (05/0 <P) . غلظت استرادیول (پیکوگرم/میلی لیتر) در زمان تخمکریزی در گاوهایی که امگا-3 و تریپتوفان دریافت کرده بودند بهصورت معنیداری بیشتر از سایر گروهها بود (05/0 P<). غلظت پروژسترون (نانوگرم/میلی لیتر) پس از زایش در گاوهایی که امگا-3 و تریپتوفان دریافت کرده بودند بهصورت معنیداری بیشتر از سایر گروهها بود (05/0 P<).
نتیجهگیری: نتایج پژوهش حاضر نشان داد تغذیه امگا-3 و ان-استیل تریپتوفان بر از سرگیری چرخه تخمدانی و دینامیک فولکیولی در گاوهای شیری هلشتاین طی دوره انتقال تاثیر مثبت داشت و با کوتاه کردن فاصله زایش تا اولین تخمکریزی، از سرگیری سریعتر چرخههای تخمدانی پس از زایش و افزایش قطر فولکیول تخمکریزی کننده و قطر جسم زرد تاثیر مثبتی در افزایش باروری داشت. استفاده از نتایج این پژوهش در مقیاس بزرگتر قابل بررسی است.
مواد و روشها: یکصد و بیست راس گاو هلشتاین آبستن چند شکم زا براساس پیش بینی زایش انتخاب و به طور تصادفی در بین تیمارها توزیع شدند. گاوهایی که سابقه مشکلات پستانی، اندام حرکتی و یا دیگر بیماریها در نوبت زایش فعلی داشتند از فهرست حذف شدند. همچنین گاوهایی که از نظر نمره وضعیت بدنی (BCS) خارج از دامنه طبیعی بودند (BCS بیشتر از 4 و کمتر از 3) از فهرست خارج شدند. بهگونهای که گاوهای هر گروه آزمایش از نظر نوبت زایش (2/1±1/3) و نمره وضعیت بدنی (2/0±25/3) شرایط یکسانی داشتند. گاوها از روز 30 قبل از زایش تا روز 80 پس از زایش در یکی از چهار گروه تیماری بر اساس طرح فاکتوریل 2*2 قرار گرفتند. 1-گاوهای تغذیه شده با جیره بدون تریپتوفان پوشش دار شده و اسیدهای چرب اشباع (SFA)، 2- گاوهای تغذیه شده با جبره بدون تریپتوفان پوشش دار شده و اسیدهای چرب امگا-3، 3- گاوهای تغذیه شده با جیره دارای تریپتوفان پوشش دار شده و بدون اسیدهای چرب اشباع (SFA) و 4- گاوهای تغذیه شده با جیره دارای تریپتوفان پوشش دار شده و اسیدهای چرب امگا-3. غلظت پلاسمایی پروژسترون (روز 14، 24 و 34 پس از زایش) و استرادیول 17 بتا (روز تخمکریزی) با استفاده از دستگاه الایزا ریدر اندازهگیری شد. برای این منظور از کیت الایزا دیاپلاس ساخت کشور کانادا با شماره کیت 4810185 و 49101123 استفاده شد. تمام دامها برای بررسی دینامیک فولیکولی (قطر فولیکول غالب، قطر جسم زرد، تخمکریزی) از روز 14 پس از زایش تا روز 60 پس از زایش به صورت هفتگی سونوگرافی شدند. تغییر در رنگ و شکل یک فولیکول بزرگ از پیششناسایی شده به عنوان تخمکریزی فولیکول چیره در نظر گرفته شد. یک یا دو فولیکول بزرگ به همراه تعدادی فولیکول کوچک بهعنوان یک موج فولیکولی در نظر گرفته شد. گاوهایی که حداقل در دو نمونهبرداری خونی متوالی غلظت پروژسترون بیشتر از یک نانوگرم بر میلی لیتر داشتند به عنوان گاوهای دارای فعالیت لوتیال در نظر گرفته شدند. تجزیه و تحلیل نهایی داده‌ها با استفاده از رویه GLM، توسط نرم افزار آماری SAS نسخه 1/9 (SAS, 2001) انجام گرفت. مقایسه میانگین تیمارها نیز با استفاده از آزمون چنـد دامنه‌ای دانکن در سطح احتمال خطای 05/0 انجام شد.
یافتهها: نتایج نشان داد از سرگیری چرخه تخمدانی (روز) تحت تاثیر اثر متقابل امگا-3 و تریپتوفان قرار گرفت و در گاوهایی که با امگا-3 و تریپتوفان تغذیه شدند به صورت معنیداری زودتر از سایر گروهها بود (05/0 P<) . فاصله زایش تا اولین تخمکریزی (روز) پس از زایش تحت تاثر اثر متقابل امگا-3 و تریپتوفان قرار گرفت و در گاوهایی که با امگا-3 و تریپتوفان تغذیه شدند به صورت معنیداری کمتر از سایر گروهها بود (05/0 P<) . قطر فولیکول تخمک ریزی کننده (میلی متر) و قطر جسم زرد (میلی متر) تحت تاثیر اثر متقابل امگا-3 و تریپتوفان قرار گرفت و در گاوهایی که با امگا-3 و تریپتوفان تغذیه شدند به صورت معنیداری بزرگتر از سایر گروهها بود (05/0 P<). قطر فولیکول غالب تنها تحت تاثیر تغذیه امگا-3 قرار گرفت (05/0 P<) و اثر تغذیه تریپتوفان و اثر متقابل امگا-3 و تریپتوفان معنیدار نبود (05/0 <P) . غلظت استرادیول (پیکوگرم/میلی لیتر) در زمان تخمکریزی در گاوهایی که امگا-3 و تریپتوفان دریافت کرده بودند بهصورت معنیداری بیشتر از سایر گروهها بود (05/0 P<). غلظت پروژسترون (نانوگرم/میلی لیتر) پس از زایش در گاوهایی که امگا-3 و تریپتوفان دریافت کرده بودند بهصورت معنیداری بیشتر از سایر گروهها بود (05/0 P<).
نتیجهگیری: نتایج پژوهش حاضر نشان داد تغذیه امگا-3 و ان-استیل تریپتوفان بر از سرگیری چرخه تخمدانی و دینامیک فولکیولی در گاوهای شیری هلشتاین طی دوره انتقال تاثیر مثبت داشت و با کوتاه کردن فاصله زایش تا اولین تخمکریزی، از سرگیری سریعتر چرخههای تخمدانی پس از زایش و افزایش قطر فولکیول تخمکریزی کننده و قطر جسم زرد تاثیر مثبتی در افزایش باروری داشت. استفاده از نتایج این پژوهش در مقیاس بزرگتر قابل بررسی است.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
