1- گروه تغذیه دام‌و‌طیور دانشکده علوم دامی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
2- شرکت ویوان تک اکسیر ایرانیان. مشهد مقدس
2- شرکت ویوان تک اکسیر ایرانیان. مشهد مقدس
چکیده: (22 مشاهده)
زمینه مطالعاتی: بهبود مدیریت و تغذیه می‌تواند سبب رشد بهینه، بهره‌وری بهتر خوراک و سلامت در گوساله‌های شیرخوار شود. از سوی دیگر، نرخ رشد پایین می‌تواند منجر به کمبود وزن در هنگام از شیر گرفتن و رشد کمتر پس از شیرگیری شود که از طریق تغذیه در آینده قابل جبران نیست. همچنین، برای یک دامداری پایدار و سودآور، هزینه‌های پرورش تلیسه‌های جایگزین و سن در اولین زایش باید کمتر باشد. مواد افزودنی خوراک معمولاً در مزرعه جهت بهبود عملکرد دام‌های جوان استفاده می‌شود. از این رو استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها برخی از این فواید را طی سالیان متمادی در گوساله‌ها ارائه کرده است. اما استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها در تولید دام به‌دلیل موارد گزارش شده مقاومت آنتی‌بیوتیکی به پاتوژن‌ها در انسان به یک موضوع حساس تبدیل شده است. علاوه بر این، نگرانی فزاینده‌ای در مورد اثرات آن‌ها بر سلامت مصرف‌کنندگان وجود دارد. در نتیجه نیاز به جایگزینی این محصولات با محصولاتی همچون پروبیوتیک‌ها وجود دارد. از طرفی دیگر تاکنون مطالعات بسیار محدودی اثرات مخمر و باکتری‌ها را در دام بررسی کردند، لذا با توجه به نکات ذکر شده این پژوهش به‌منظور مقایسه استفاده از پروبیوتیک‌های مختلف بر عملکرد، رفتار نشخوار، فراسنجه‌های خونی و آنزیمهای کبدی گوساله‌های شیرخوار هلشتاین انجام شده است.
روش کار: در این پژوهش از 36 رأس گوساله ماده شیرخوار نژاد هلشتاین با سن حدود 3±7 روزگی و وزن بدن اولیه 2±7/44 کیلوگرم با شش تیمار و شش تکرار در قالب یک طرح کاملاً تصادفی به‌طول 45 روز استفاده شد. تیمارهای آزمایشی شامل: 1- جیره پایه بدون افزودنی (شاهد)، 2- جیره پایه حاوی مخمر ساکرومایسس بولاردی، 3- جیره پایه حاوی باسیلوس، 4- جیره پایه حاوی لاکتوباسیلوس، 5- جیره پایه حاوی مخمر ساکرومایسس بولاردی + لاکتوباسیلوس و 6- جیره آزمایشی حاوی مخمر ساکرومایسس بولاردی + لاکتوباسیلوس + باسیلوس بودند. پروبیوتیک‌ها در وعده صبح پنج گرم به ازای هر رأس با شیر مصرفی مخلوط و در اختیار گوساله‌ها قرار گرفت. گوساله‌ها در طول زمان شیرخوارگی، روزانه با دو وعده شیر (هفت صبح و چهار بعدازظهر) به میزان 15 درصد وزن بدن تغذیه شدند. خوراک داده شده و باقی‌مانده خوراک برای هر دام در هر روز توزین و ثبت میشد. وزن کشی گوساله‌ها در روزهای صفر، 21 و 42 پژوهش به‌صورت ناشتا، پس از 16 ساعت گرسنگی با استفاده از باسکول دیجیتال صورت گرفت. برای محاسبه افزایش وزن روزانه از تقسیم نمودن تفاوت وزن در یک بازه زمانی بر تعداد روزهای همان بازه زمانی محاسبه شد. میزان ماده خشک مصرفی، افزایش وزن روزانه، وزن انتهای دوره و ضریب تبدیل خوراک نیز اندازه‌گیری شد. ضریب تبدیل خوراک نیز از تقسیم نمودن میانگین مقدار ماده خشک مصرفی هر گوساله در آخر دوره بر افزایش وزن روزانه همان دام در کل دوره محاسبه شد. در روزهای 43 و 44 دوره آزمایش رفتار مصرف خوراک به‌صورت ثبت فعالیت برای طول مدت 24 ساعت محاسبه شد. نمونه‌گیری از خون جهت اندازه‌گیری فراسنجه‌های خونی به‌صورت ناشتا در روز آخر آزمایش به میزان 10 سی‌سی از ورید گردن و بدون استفاده از ماده ضد انعقاد گرفته شده و در فلاسک حاوی یخ به سرعت به آزمایشگاه ارسال شد.
نتایج: با توجه به نتایج پژوهش حاضر افزودن پروبیوتیک به شیر گوساله‌ها سبب بهبود وزن 21 روزگی، افزایش وزن یک تا 21 روزگی گوساله‌ها شده است (05/0P<). همچنین مصرف پروبیوتیک سبب ایجاد اختلاف معنی‌دار در وزن نهایی بدن و افزایش وزن روزانه کل دوره شده است (05/0P<). تغییرات وزنی، ماده خشک مصرفی کل دوره، ضریب تبدیل خوراک و ماده خشک مصرفی روزانه با افزودن پروبیوتیک به شیر گوساله‌ها بهبود یافت (05/0P<). در زمان 21 روزگی گوساله‌ها وزن بدن و افزایش وزن روزانه در بین گروه‌های دریافت‌کننده پروبیوتیک‌های مختلف اختلاف معنی‌داری وجود نداشت، اما بهترین عملکرد در این پارامتر مربوط به گوساله‌های دریافت‌کننده باسیلوس بوده است. از طرفی دیگر وزن نهایی گروه شاهد کمتر از سایر گروه‌های آزمایشی بوده است (05/0P<)؛ ولی گوساله‌های دریافت‌کننده مخمر بولاردی با لاکتوباسیلوس، بولاردی + باسیلوس و بولاردی + لاکتوباسیلوس + باسیلوس با یکدیگر اختلاف معنی‌داری نداشتند. در حالی که وزن نهایی گوساله‌های دریافت‌کننده باسیلوس بیشتر از سایر گروه‌ها بوده است (05/0P<). در بین گروه‌های آزمایشی گوساله‌های دریافت‌کننده باسیلوس کمترین (24/1) و گروه شاهد بیشترین (35/1) ضریب تبدیل خوراک را داشتند (05/0P<). با توجه نتایج پژوهش حاضر گوساله‌های دریافت‌کننده باسیلوس مدت زمان بیشتری را صرف خوراک خوردن، نشخوار کرده‌اند (05/0P<). با توجه به نتایج پژوهش ما، افزودن پروبیوتیک‌های مختلف به شیر گوساله‌های شیرخوار تأثیر معنی‌داری بر غلظت کلسترول، تری‌گلیسیرید، گلوکز، نیتروژن اورهای، پروتئین کل، آلبومین، گلوبولین و نسبت این دو ایجاد نکرد. همچنین افزودن پروبیوتیک به شیر گوساله‌های شیرخوار تأثیر معنی‌داری بر غلظت لیپوپروتئین با چگالی بسیار کم[1] (VLDL) آن‌ها نداشت. بر اساس نتایج پژوهش افزودن پروبیوتیک به شیر گوساله تأثیر بر غلظت آنزیمهای آسپارتات آمینوترانسفراز، آلکالاین فسفاتاز و آلانین آمینوترانسفراز نداشت. از نظر عددی میزان فعالیت آنزیم آسپارتات آمینوترانسفراز و آلانین آمینوترانسفراز در گوساله‌های گروه شاهد بیشتر از سایر گروه‌های آزمایشی بوده است، در حالی غلظت آلکالین فسفاتاز کمتر از سایر گروه‌ها بود.
نتیجهگیری نهایی: با توجه به نتایج به‌دست آمده در پژوهش حاضر، استفاده از پروبیوتیک‌های مختلف سبب بهبود افزایش وزن، ماده خشک مصرفی، ضریب تبدیل و به‌طور کلی عملکرد گوساله‌ها بدون اثر منفی بر شاخص‌های خونی مورد اندازه‌گیری، شد.
روش کار: در این پژوهش از 36 رأس گوساله ماده شیرخوار نژاد هلشتاین با سن حدود 3±7 روزگی و وزن بدن اولیه 2±7/44 کیلوگرم با شش تیمار و شش تکرار در قالب یک طرح کاملاً تصادفی به‌طول 45 روز استفاده شد. تیمارهای آزمایشی شامل: 1- جیره پایه بدون افزودنی (شاهد)، 2- جیره پایه حاوی مخمر ساکرومایسس بولاردی، 3- جیره پایه حاوی باسیلوس، 4- جیره پایه حاوی لاکتوباسیلوس، 5- جیره پایه حاوی مخمر ساکرومایسس بولاردی + لاکتوباسیلوس و 6- جیره آزمایشی حاوی مخمر ساکرومایسس بولاردی + لاکتوباسیلوس + باسیلوس بودند. پروبیوتیک‌ها در وعده صبح پنج گرم به ازای هر رأس با شیر مصرفی مخلوط و در اختیار گوساله‌ها قرار گرفت. گوساله‌ها در طول زمان شیرخوارگی، روزانه با دو وعده شیر (هفت صبح و چهار بعدازظهر) به میزان 15 درصد وزن بدن تغذیه شدند. خوراک داده شده و باقی‌مانده خوراک برای هر دام در هر روز توزین و ثبت میشد. وزن کشی گوساله‌ها در روزهای صفر، 21 و 42 پژوهش به‌صورت ناشتا، پس از 16 ساعت گرسنگی با استفاده از باسکول دیجیتال صورت گرفت. برای محاسبه افزایش وزن روزانه از تقسیم نمودن تفاوت وزن در یک بازه زمانی بر تعداد روزهای همان بازه زمانی محاسبه شد. میزان ماده خشک مصرفی، افزایش وزن روزانه، وزن انتهای دوره و ضریب تبدیل خوراک نیز اندازه‌گیری شد. ضریب تبدیل خوراک نیز از تقسیم نمودن میانگین مقدار ماده خشک مصرفی هر گوساله در آخر دوره بر افزایش وزن روزانه همان دام در کل دوره محاسبه شد. در روزهای 43 و 44 دوره آزمایش رفتار مصرف خوراک به‌صورت ثبت فعالیت برای طول مدت 24 ساعت محاسبه شد. نمونه‌گیری از خون جهت اندازه‌گیری فراسنجه‌های خونی به‌صورت ناشتا در روز آخر آزمایش به میزان 10 سی‌سی از ورید گردن و بدون استفاده از ماده ضد انعقاد گرفته شده و در فلاسک حاوی یخ به سرعت به آزمایشگاه ارسال شد.
نتایج: با توجه به نتایج پژوهش حاضر افزودن پروبیوتیک به شیر گوساله‌ها سبب بهبود وزن 21 روزگی، افزایش وزن یک تا 21 روزگی گوساله‌ها شده است (05/0P<). همچنین مصرف پروبیوتیک سبب ایجاد اختلاف معنی‌دار در وزن نهایی بدن و افزایش وزن روزانه کل دوره شده است (05/0P<). تغییرات وزنی، ماده خشک مصرفی کل دوره، ضریب تبدیل خوراک و ماده خشک مصرفی روزانه با افزودن پروبیوتیک به شیر گوساله‌ها بهبود یافت (05/0P<). در زمان 21 روزگی گوساله‌ها وزن بدن و افزایش وزن روزانه در بین گروه‌های دریافت‌کننده پروبیوتیک‌های مختلف اختلاف معنی‌داری وجود نداشت، اما بهترین عملکرد در این پارامتر مربوط به گوساله‌های دریافت‌کننده باسیلوس بوده است. از طرفی دیگر وزن نهایی گروه شاهد کمتر از سایر گروه‌های آزمایشی بوده است (05/0P<)؛ ولی گوساله‌های دریافت‌کننده مخمر بولاردی با لاکتوباسیلوس، بولاردی + باسیلوس و بولاردی + لاکتوباسیلوس + باسیلوس با یکدیگر اختلاف معنی‌داری نداشتند. در حالی که وزن نهایی گوساله‌های دریافت‌کننده باسیلوس بیشتر از سایر گروه‌ها بوده است (05/0P<). در بین گروه‌های آزمایشی گوساله‌های دریافت‌کننده باسیلوس کمترین (24/1) و گروه شاهد بیشترین (35/1) ضریب تبدیل خوراک را داشتند (05/0P<). با توجه نتایج پژوهش حاضر گوساله‌های دریافت‌کننده باسیلوس مدت زمان بیشتری را صرف خوراک خوردن، نشخوار کرده‌اند (05/0P<). با توجه به نتایج پژوهش ما، افزودن پروبیوتیک‌های مختلف به شیر گوساله‌های شیرخوار تأثیر معنی‌داری بر غلظت کلسترول، تری‌گلیسیرید، گلوکز، نیتروژن اورهای، پروتئین کل، آلبومین، گلوبولین و نسبت این دو ایجاد نکرد. همچنین افزودن پروبیوتیک به شیر گوساله‌های شیرخوار تأثیر معنی‌داری بر غلظت لیپوپروتئین با چگالی بسیار کم[1] (VLDL) آن‌ها نداشت. بر اساس نتایج پژوهش افزودن پروبیوتیک به شیر گوساله تأثیر بر غلظت آنزیمهای آسپارتات آمینوترانسفراز، آلکالاین فسفاتاز و آلانین آمینوترانسفراز نداشت. از نظر عددی میزان فعالیت آنزیم آسپارتات آمینوترانسفراز و آلانین آمینوترانسفراز در گوساله‌های گروه شاهد بیشتر از سایر گروه‌های آزمایشی بوده است، در حالی غلظت آلکالین فسفاتاز کمتر از سایر گروه‌ها بود.
نتیجهگیری نهایی: با توجه به نتایج به‌دست آمده در پژوهش حاضر، استفاده از پروبیوتیک‌های مختلف سبب بهبود افزایش وزن، ماده خشک مصرفی، ضریب تبدیل و به‌طور کلی عملکرد گوساله‌ها بدون اثر منفی بر شاخص‌های خونی مورد اندازه‌گیری، شد.
[1] Very-low-density lipoprotein
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
