1- دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان
2- دانشگاه شهید چمران اهواز
2- دانشگاه شهید چمران اهواز
چکیده: (357 مشاهده)
مقدمه و هدف: استفاده از گیاهان دارویی ، اسانس و عصاره آنها در جیره دامهای پرواری همواره به عنوان یک موضوع مهم و جذاب برای پژوهشهای علمی بوده است. یکی از این گیاهان دارویی، پنیرک است که باتوجه به وفور در مراتع استانهای خوزستان، بوشهر و هرمزگان و خواص دارویی و درمانی بیشمار آن می تواند سبب بهبود تخمیر شکمبه، عملکرد رشد دام، کاهش هزینه خوراک و جلوگیری از هدر رفت منابع خوراکی شود. لذا هدف از این پژوهش، بررسی اثر جایگزینی سطوح مختلف عصاره هیدروالکلی پنیرک بر عملکرد رشد، قابلیت هضم، فراسنجه های شکمبه ای و خونی بره های نر پرواری بود.
مواد و روشها: گیاه پنیرک در زمستان 1400 از محوطه دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان جمع آوری و به مدت یک هفته در سایه خشک و سپس آسیاب شد. عصاره گیری به روش خیساندن در اتانول 70 درصد انجام شد ترکیبات موثر عصاره پنیرک با استفاده از دستگاه LC/MS/MS شناسایی گردید. تعداد 30 رأس بره نر عربی با میانگین وزن 2±22 کیلوگرم و میانگین سن 5±100 روز انتخاب و در قالب یک طرح کاملاًکاملا تصادفی با 3 تیمار و 10 تکرار به مدت 90 روز مورد آزمایش قرار گرفتند. جیره پایه دام ها با نرم افزار سیستم تغذیه نشخوار کنندگان کوچک SRNS)) تنظیم شد. تیمارهای آزمایشی شامل تیمار شاهد (جیره پایه بدون عصاره پنیرک)، تیمار یک (جیره پایه + 0.2 درصد ماده خشک مصرفی روزانه افزودنی عصاره پنیرک) و تیمار دو ( جیره پایه + 0.4 درصد ماده خشک مصرفی روزانه افزودنی عصاره پنیرک) بودند. تیمارهای آزمایشی از نظر محتوای پروتیین و انرژی نیز یکسان بودند. خوراک مصرفی بره ها به صورت جیره کاملا مخلوط و در حد اشتها در دو نوبت (۸:۰۰) و (۱۷:۰۰) با ۵ الی ۱۰ درصد باقی مانده در اختیار دامها قرار گرفت. آب به صورت آزاد در اختیار بره ها قرار داشت. مقدار خوراک مصرفی و پس آخور به‌صورت روزانه ثبت شد. پس از یک هفته عادت پذیری، هر روز در وعده غذایی صبحگاهی عصاره پنیرک به صورت محلول با تفنگ شربتخوران به دامها خورانده شد. بره ها بصورت هفتگی وزن‌کشی شدند. به‌منظور محاسبه تغییرات وزن، وزن‌کشی دامها ، پس از 16 ساعت گرسنگی با استفاده از ترازوی دیجیتال صورت گرفت. خوراک مصرفی هر دام نیز از تفاوت جبره داده شده و پس آخور باقی‌مانده هر دام محاسبه گردید. طی دوره آزمایش، تعیین میزان عصاره دریافتی تیمارها بر اساس میانگین مصرف خوراک هفتگی انجام گرفت. در روزهای 83 الی 90 آزمایش به مدت یک هفته به منظور اندازه گیری قابلیت هضم ظاهری خوراک آزمایشی از خوراک، پس آخور و مدفوع نمونه گیری شد. نمونه ها تا زمان استفاده در آزمایشگاه در فریزر 20- درجه سانتیگراد قرار گرفتند. قابلیت هضم مادهخشک و مادهآلی با روش خاکستر نامحلول در اسید محاسبه شد. در صبح روز ۹۰ آزمایش برای تعیین فراسنجه های سرم خون با اعمال ۱۳ ساعت محرومیت از مصرف خوراک نمونه خون از رگ گردن بره ها با استفاده از لولههای ونوجکت هپاریندار اخذ شد. برای اندازه‌گیری میزان گلوکز، اوره و تری‌گلسرید خون، از کیتهای شیمیایی شرکت پارس آزمون و دستگاه اتوآنالایزر استفاده شد. برای اندازه گیری فراسنجه های شکمبه ای از بره های آزمایشی در روز ۹۰ آزمایش چهار ساعت پس از خوراک دهی نوبت صبح با استفاده از لوله مری مایع شکمبه گرفته شد. اندازه گیری نیتروژن آمونیاکی مایع شکمبه با استفاده از روش تیتراسیون و ترکیب اسیدهای چرب قرار مایع شکمبه شامل استیک پروپیونیک، بوتیریک، والریک و ایز و والریک با استفاده از دستگاه گاز کروماتوگرافی (GCPU4410-PHILIPS) انجام شد تجزیه و تحلیل داده ها با نرم افزار SAS و رویه ی ANOVA و مقایسه ی میانگین با دانکن در سطح 5 درصد انجام شد.
یافته ها: 21 ترکیب شامل فنل ها، آلکالوئیدها و آنتوسیانین ها در عصاره پنیرک شناسایی شد. تفاوت معنی داری در وزن پایان پروار (0.008=P) افزایش وزن روزانه (0.008=P)، ماده خشک مصرفی (0.02=P)، و مصرف خوراک روزانه (0.06=P)، بین تیمارهای آزمایشی وجود داشت. بالاترین وزن پایانی، افزایش وزن روزانه و ماده خشک و خوراک مصرفی به ترتیب در تیمار حاوی 0.2 درصد افزودنی عصاره پنیرک مشاهده شد. نتایج قابلیت هضم ظاهری مواد مغذی جیره های آزمایشی نشان داد که تفاوت معنی داری در قابلیت هضم ماده آلی (0.09=P) ، مصرف الیاف نامحلول در شوینده خنثی (0.06=P ) و مصرف الیاف نامحلول در شوینده اسیدی (0.06=P)، بین تیمارهای آزمایشی وجود داشت. بیشترین قابلیت هضم ماده آلی در تیمار حاوی 0.2 درصد افزودنی عصاره پنیرک مشاهده شد. نتایج برخی فراسنجه های سرم خون نشان داد که تفاوت معنی دار فقط در غلظت نیتروژن اوره ای خون (0.001=P)، بین تیمارهای آزمایشی وجود داشت. نتایج فراسنجه های تخمیر شکمبه ای نشان داد که تفاوت معنی دار در فقط در PH شکمبه (0.03=P ) بین تیمارهای آزمایشی وجود داشت. کمترین PH شکمبه در تیمار حاوی 0.4 درصد، افزودنی عصاره پنیرک مشاهده شد. مجموع اسیدهای چرب شکمبه در تیمارهای حاوی عصاره پنیرک از نظر عددی نسبت به تیمار شاهد افزایش نشان داد (0.96=P)،
نتیجه گیری: نتایج کلی پژوهش حاضر نشان داد که عملکرد رشد، قابلیت هضم ظاهری، غلظت کل اسیدهای چرب فرار مایع شکمبه با مصرف سطح 2/0 افزودنی عصاره ی پنیرک بهبود یافت.
مواد و روشها: گیاه پنیرک در زمستان 1400 از محوطه دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان جمع آوری و به مدت یک هفته در سایه خشک و سپس آسیاب شد. عصاره گیری به روش خیساندن در اتانول 70 درصد انجام شد ترکیبات موثر عصاره پنیرک با استفاده از دستگاه LC/MS/MS شناسایی گردید. تعداد 30 رأس بره نر عربی با میانگین وزن 2±22 کیلوگرم و میانگین سن 5±100 روز انتخاب و در قالب یک طرح کاملاًکاملا تصادفی با 3 تیمار و 10 تکرار به مدت 90 روز مورد آزمایش قرار گرفتند. جیره پایه دام ها با نرم افزار سیستم تغذیه نشخوار کنندگان کوچک SRNS)) تنظیم شد. تیمارهای آزمایشی شامل تیمار شاهد (جیره پایه بدون عصاره پنیرک)، تیمار یک (جیره پایه + 0.2 درصد ماده خشک مصرفی روزانه افزودنی عصاره پنیرک) و تیمار دو ( جیره پایه + 0.4 درصد ماده خشک مصرفی روزانه افزودنی عصاره پنیرک) بودند. تیمارهای آزمایشی از نظر محتوای پروتیین و انرژی نیز یکسان بودند. خوراک مصرفی بره ها به صورت جیره کاملا مخلوط و در حد اشتها در دو نوبت (۸:۰۰) و (۱۷:۰۰) با ۵ الی ۱۰ درصد باقی مانده در اختیار دامها قرار گرفت. آب به صورت آزاد در اختیار بره ها قرار داشت. مقدار خوراک مصرفی و پس آخور به‌صورت روزانه ثبت شد. پس از یک هفته عادت پذیری، هر روز در وعده غذایی صبحگاهی عصاره پنیرک به صورت محلول با تفنگ شربتخوران به دامها خورانده شد. بره ها بصورت هفتگی وزن‌کشی شدند. به‌منظور محاسبه تغییرات وزن، وزن‌کشی دامها ، پس از 16 ساعت گرسنگی با استفاده از ترازوی دیجیتال صورت گرفت. خوراک مصرفی هر دام نیز از تفاوت جبره داده شده و پس آخور باقی‌مانده هر دام محاسبه گردید. طی دوره آزمایش، تعیین میزان عصاره دریافتی تیمارها بر اساس میانگین مصرف خوراک هفتگی انجام گرفت. در روزهای 83 الی 90 آزمایش به مدت یک هفته به منظور اندازه گیری قابلیت هضم ظاهری خوراک آزمایشی از خوراک، پس آخور و مدفوع نمونه گیری شد. نمونه ها تا زمان استفاده در آزمایشگاه در فریزر 20- درجه سانتیگراد قرار گرفتند. قابلیت هضم مادهخشک و مادهآلی با روش خاکستر نامحلول در اسید محاسبه شد. در صبح روز ۹۰ آزمایش برای تعیین فراسنجه های سرم خون با اعمال ۱۳ ساعت محرومیت از مصرف خوراک نمونه خون از رگ گردن بره ها با استفاده از لولههای ونوجکت هپاریندار اخذ شد. برای اندازه‌گیری میزان گلوکز، اوره و تری‌گلسرید خون، از کیتهای شیمیایی شرکت پارس آزمون و دستگاه اتوآنالایزر استفاده شد. برای اندازه گیری فراسنجه های شکمبه ای از بره های آزمایشی در روز ۹۰ آزمایش چهار ساعت پس از خوراک دهی نوبت صبح با استفاده از لوله مری مایع شکمبه گرفته شد. اندازه گیری نیتروژن آمونیاکی مایع شکمبه با استفاده از روش تیتراسیون و ترکیب اسیدهای چرب قرار مایع شکمبه شامل استیک پروپیونیک، بوتیریک، والریک و ایز و والریک با استفاده از دستگاه گاز کروماتوگرافی (GCPU4410-PHILIPS) انجام شد تجزیه و تحلیل داده ها با نرم افزار SAS و رویه ی ANOVA و مقایسه ی میانگین با دانکن در سطح 5 درصد انجام شد.
یافته ها: 21 ترکیب شامل فنل ها، آلکالوئیدها و آنتوسیانین ها در عصاره پنیرک شناسایی شد. تفاوت معنی داری در وزن پایان پروار (0.008=P) افزایش وزن روزانه (0.008=P)، ماده خشک مصرفی (0.02=P)، و مصرف خوراک روزانه (0.06=P)، بین تیمارهای آزمایشی وجود داشت. بالاترین وزن پایانی، افزایش وزن روزانه و ماده خشک و خوراک مصرفی به ترتیب در تیمار حاوی 0.2 درصد افزودنی عصاره پنیرک مشاهده شد. نتایج قابلیت هضم ظاهری مواد مغذی جیره های آزمایشی نشان داد که تفاوت معنی داری در قابلیت هضم ماده آلی (0.09=P) ، مصرف الیاف نامحلول در شوینده خنثی (0.06=P ) و مصرف الیاف نامحلول در شوینده اسیدی (0.06=P)، بین تیمارهای آزمایشی وجود داشت. بیشترین قابلیت هضم ماده آلی در تیمار حاوی 0.2 درصد افزودنی عصاره پنیرک مشاهده شد. نتایج برخی فراسنجه های سرم خون نشان داد که تفاوت معنی دار فقط در غلظت نیتروژن اوره ای خون (0.001=P)، بین تیمارهای آزمایشی وجود داشت. نتایج فراسنجه های تخمیر شکمبه ای نشان داد که تفاوت معنی دار در فقط در PH شکمبه (0.03=P ) بین تیمارهای آزمایشی وجود داشت. کمترین PH شکمبه در تیمار حاوی 0.4 درصد، افزودنی عصاره پنیرک مشاهده شد. مجموع اسیدهای چرب شکمبه در تیمارهای حاوی عصاره پنیرک از نظر عددی نسبت به تیمار شاهد افزایش نشان داد (0.96=P)،
نتیجه گیری: نتایج کلی پژوهش حاضر نشان داد که عملکرد رشد، قابلیت هضم ظاهری، غلظت کل اسیدهای چرب فرار مایع شکمبه با مصرف سطح 2/0 افزودنی عصاره ی پنیرک بهبود یافت.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
