چکیده مبسوط
مقدمه و هدف: محدود کردن مدت زمان مصرف خوراک اسبها و تغذیه با جیره کم علوفه و غلات می تواند خطر بروز رفتارهای ناهنجار و یا کلیشهای در اسب را افزایش دهد، که اغلب به عنوان شاخصی از ضعف رفاه در اسب دیده میشود. تقسیم خوراک به وعده های غذایی بیشتر در طول روز به رفتار طبیعی اسب ها نزدیک تر است و منجر به کاهش سرعت مصرف خوراک و کاهش خطر ابتلا به بیماری هایی مانند کولیک (قولنج) میشود. بنابراین انجام پژوهش ها در راستای محدود کردن وعدههای غذایی سبب افزایش سرعت مصرف خوراک در اسب می شود. از طرف دیگر مشخص شده است که مصرف مقدار زیادی غذا به صورت یک بار در روز منجر به افزایش نرخ عبور مواد در دستگاه گوارش و لذا کاهش قابلیت هضم مواد مغذی در اسب ها می شود. افزایش مدت زمان مصرف بخش علوفه سبب افزایش فعالیت جویدن در اسب می شود و در نتیجه افزایش فعالیت جویدن می تواند تأثیر مثبتی بر هضم آنزیمی و میکروبی در دستگاه گوارش اسب داشته باشد. بنابراین تحقیق حاضر با هدف بررسی تأثیر محدودیت دسترسی به علوفه توسط توری خوراک بر قابلیت هضم ظاهری مواد مغذی و رفتار تغذیه ای اسب های عربی انجام شد.
مواد و روش ها: در این آزمایش از هشت رأس اسب اصیل عربی (میانگین سن 3 ± 9 سال و میانگین وزن 45 ± 396 کیلوگرم) در دو دوره 28 روزه به صورت چرخشی (56 روز) در دو گروه 4 رأسی استفاده شد. در هر دوره بخش علوفه جیره برای چهار رأس به صورت آزاد و برای چهار رأس دیگر با استفاده از توری کندکننده در اختیار اسب ها قرار داده شد. هر دوره شامل سه هفته عادت پذیری و یک هفته جمع آوری نمونه مدفوع بود. اسب ها به صورت انفرادی تغذیه شدند و در کل دوره به آب تمیز و مکمل معدنی دسترسی آزاد داشتند. در هر دوره به صورت روزانه پس از خوراکدهی اسب های مورد مطالعه جایگاه خوراک و توریها بررسی و باقیمانده علوفه و کنسانتره توزین شد و از این طریق میزان کل خوراک مصرفی هم بهصورت آزاد و هم توری اندازه گیری شد. همچنین با استفاده از دوربین های نصب شده در جایگاه نگهداری، زمان شروع و پایان تغذیه هر وعده توسط اسب ها بررسی شد و مدت زمان واقعی مصرف خوراک در 24 ساعت اندازه گیری شد. نرخ مصرف علوفه بهصورت گرم در ساعت محاسبه شد. نمونه گیری از مدفوع اسبها دو ساعت بعد از وعده صبحگاهی از طریق رکتوم بهمدت هفت روز در انتهای هر دوره آزمایشی انجام شد. برای اندازه گیری گوارش پذیری مواد مغذی، از روش نمونه برداری نقطه ای مدفوع (دو بار در روز) یک ساعت پس از تغذیه (وعده صبح و عصر) بین روزهای 22 تا 28 هر دوره استفاده شد. نمونههای مدفوع برای ماده خشک، ماده آلی، الیاف شوینده خنثی عاری از خاکستر و الیاف شوینده اسیدی بدون خاکستر و پروتئین خام آنالیز شدند. خاکستر نامحلول در اسید نمونه ها با روش جوشاندن خاکستر در اسید کلریدریک به مدت پنج دقیقه اندازه گیری شد. قابلیت هضم مواد مغذی به روش خاکستر نامحلول در اسید تعیین شد. برای اندازه گیری pH مدفوع، نمونه ای از مدفوع تازه (10گرم برداشته شده از رکتوم) با مقدار برابری از آب مقطر همگن شده و pHعصاره آن پس از صاف کردن، بلافاصله با استفاده از pH متر خودکار سیار که درهمان محل کالیبره شده بود، محاسبه شد. رفتار روزانه اسب ها با استفاده از دوربین های ثابت به صورت شبانه روزی به مدت 48 ساعت ضبط شد. مشاهدات رفتاری اسب ها توسط یک نفر ارزیابی شد. در نهایت نتایج حاصل از آزمایش با برنامه آماری SAS نسخه 9.1 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته ها: با توجه به یافته های بدست آمده از این پژوهش، استفاده از توری سبب افزایش (05/0>P) زمان مصرف علوفه از 257 به 659 دقیقه در روز و کاهش (05/0>P) نرخ مصرف علوفه از 1592 به 610 گرم در ساعت شد. همچنین، نتایج نشان داد که، مصرف علوفه از طریق توری خوراک باعث بهبود گوارش پذیری مواد مغذی از جمله پروتئین نسبت به گروه آزاد (06/0= P) شد، اگرچه این تأثیر معنیدار نبود. علاوه بر این، pH محتویات رکتوم نیز تحت تأثیر روش مصرف علوفه قرار نگرفت، اما نتایج رفتار اسب ها نشان داد استفاده از توری، رفتار جستجو برای خوراک در آخور و بستر در شرایط عدم وجود خوراک را به طور معنی داری کاهش داد (05/0 P <). همچنین استفاده از توری رفتارهای غیر طبیعی از جمله چرخش و بی قراری در اصطبل و قورت دادن هوا، پرتاب کردن سر به هوا را نسبت به گروه شاهد به طور معنی داری کاهش داد (05/0 P <).
نتیجه گیری: در نهایت ، نتیجه حاصل از این مطالعه نشان داد که استفاده از توری کندکننده مصرف علوفه ضمن افزایش مدت زمان دسترسی به علوفه، علاوه بر بهبود گوارش پذیری مواد مغذی از جمله پروتئین، تأثیر قابل توجه ای در کاهش برخی از رفتارهای ناهنجار در اسب های عربی داشت.
واژگان کلیدی: تغذیه، اسب عربی، توری خوراک، گوارش پذیری، رفتارهای کلیشه ای
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
تغذیه نشخوارکنندگان دریافت: 1403/4/4 | پذیرش: 1403/8/13