دوره 16، شماره 1 - ( بهار 1404 )
جلد 16 شماره 1 صفحات 108-99 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Sokhan M, Varkoohi S, Piray A H. (2025). Meta-analysis of Genetic Parameters for Productive and Reproductive Traits in Laying Hens. Res Anim Prod. 16(1), 99-108. doi:10.61186/rap.16.1.99
URL: http://rap.sanru.ac.ir/article-1-1452-fa.html
URL: http://rap.sanru.ac.ir/article-1-1452-fa.html
سخن مریم، ورکوهی شیدا، پیرای علی حسین. فراتحلیل فراسنجه‌های ژنتیکی صفات تولیدی و تولید مثلی در مرغان تخم‌گذار پژوهشهاي توليدات دامي 1404; 16 (1) :108-99 10.61186/rap.16.1.99
مریم سخن1، شیدا ورکوهی*1 
، علی حسین پیرای1
، علی حسین پیرای1
1- گروه علوم دامی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
چکیده: (408 مشاهده)
چکیده مبسوط
مقدمه و هدف: به‌منظور توسعه برنامه‌های اصلاحی در پرورش طیور، داشتن فراسنجه‌های ژنتیکی قابل اعتماد برای صفات اقتصادی ضروری است. با این‌حال، فراسنجه‌های ژنتیکی تخمین زده شده در پژوهش‌ها با اندازه نمونه کوچک، با خطاهای استاندارد بزرگ همراه است. لذا، ترکیب تخمین‌های حاصل از پژوهش‌ها مختلف برای افزایش قابلیت اطمینان فراسنجه‌های ژنتیکی توصیه می‌شود. فراتحلیل یا متاآنالیز یک تحلیل آماری است که نتایج چندین مطالعه علمی متعدد را با هم ترکیب می‌کند. از مزایای پژوهش‌ها متاآنالیز در پرورش و اصلاح نژاد طیور می‌توان به قدرت آماری بالا، توانایی آن برای استخراج بیشتر اطلاعات جمعیت طیور، ارزیابی اثرات در زیرمجموعه‌های مختلف جمعیت‌های طیور و غلبه بر محدودیت‌های مرتبط با اندازه‌های کوچک نمونه اشاره کرد. استفاده مناسب از روش فراتحلیل در پژوهش‌ها مربوط به دام و طیور از تکرار کارهای غیرضروری ممانعت کرده و از دیدگاه کاهش هزینه و زمان، می‌تواند مفید واقع شود. با توجه به اهمیت برآورد فراسنجه‌های ژنتیکی صفات تولیدی و تولیدمثلی در مرغان تخم‌گذار و در نظر گرفتن این مهم که تاکنون پژوهش فراتحلیل جامعی برای بررسی فراسنجه‌های ژنتیکی اینگونه صورت نگرفته است، لذا هدف از مطالعه حاضر استفاده از روش متاآنالیز برای برآورد میانگین وزنی فراسنجه‌های ژنتیکی صفات مورد نظر از طریق تجمیع نتایج پژوهشهای مختلف است.
مواد و روش‌ها: در این پژوهش برای جمع‌آوری داده‌ها از پایگاه‌های بین‌المللی و فارسیGoogle scholar, Scopus, Web of Science, PubMed, Science direct, Magiran, Irandoc, SID استفاده شد. فرایند جستجو در پایگاه‌های ذکر شده با استفاده از کلید واژه‌های: ژنتیک، فنوتیپ، وراثت‌پذیری، همبستگی، صفات تولیدی، بلوغ جنسی، تعداد تخم، وزن تخم، مرغ تخم‌گذار و ترکیب احتمالی آن‌ها انجام شد. در ابتدا پژوهشهای که در پایگاه‌های اطلاعاتی مختلف مورد جستجو، تکرار شده بودند از مطالعه حذف شدند. سپس فهرستی از عناوین تمام مقالات باقی‌مانده تهیه شد. در مرحله اول یعنی غربالگری، عنوان و چکیده مقالات باقی‌مانده به دقت مورد مطالعه قرار گرفت و مقالات غیرمرتبط حذف شدند. در مرحله دوم یعنی ارزیابی شایستگی پژوهش‌ها، متن کامل مقالات مرتبط احتمالی باقی‌مانده از مرحله غربالگری، مورد بررسی قرار گرفت. مقالات بدست آمده از جستجوی پایگاه‌های اطلاعاتی مختلف شامل ۱۵۲ مقاله بود که از این تعداد در نهایت ۳۳ مقاله مربوط به سال‌های ۱۳۶۰تا ۱۴۰۰ وارد آنالیز شدند و تعداد ۱۱۹ مقاله که شامل موارد تکراری و فاقد داده بودند، حذف شدند. متاآنالیز فراسنجه‌های ژنتیکی صفات تولیدتخم و بلوغ در مرغان تخم‌گذار با تجمیع نتایج 33 مقاله انجام شد. پس از بررسی شاخص I2 مشخص شدکه مقدار ناهمگنی در همه صفات مورد بررسی برای وراثت‌پذیری و همبستگی‌های ژنتیکی و فنوتیپی بیش از 70% بود. لذا در این مطالعه از مدل اثرات تصادفی برای آنالیز داده‌ها استفاده شد. برای انجام آنالیز آماری و برآورد میانگین وزنی وراثت‌پذیری و همبستگی‌های ژنتیکی و فنوتیپی صفات سن بلوغ جنسی، وزن بلوغ جنسی، تعداد تخم و وزن تخم، خطای استاندارد و دامنه اطمینان ۹۵ درصدی، از بسته نرم افزاری Comprehensive Meta-Analysis (version2) استفاده شد.
یافته‌ها: برطبق نتایج به‌دست‌آمده، بالاترین میانگین وزنی وراثت‌پذیری مربوط به صفت وزن تخم (0/49) و بعد از آن صفت وزن بلوغ جنسی (0/36) است و کمترین مقدار وراثت‌پذیری مربوط به صفت تعداد تخم (0/29) بود. بالاترین میانگین وزنی همبستگی‌های ژنتیکی مثبت بین صفات وزن بلوغ جنسی با وزن تخم (0/53) می‌باشد و بعد از آن بین صفات سن بلوغ جنسی و وزن بلوغ جنسی (0/31) بوده‌است، هچنین بالاترین همبستگی ژنتیکی منفی بین صفات تعداد تخم با وزن تخم (0/36-) و پس از آن بین صفات سن بلوغ جنسی با تعداد تخم (0/25-) بدست آمد. بالاترین میانگین وزنی همبستگی‌های فنوتیپی مثبت بین صفات وزن بلوغ جنسی و وزن تخم (0/24) و بعد از آن بین صفات سن بلوغ جنسی و وزن بلوغ جنسی (0/19) برآورد شد، همچنین بالاترین همبستگی‌های فنوتیپی منفی بین صفات تعداد تخم با وزن تخم (0/18-) و پس از آن بین صفات سن بلوغ جنسی با تعداد تخم (0/16-) به‌دست‌آمد. مقایسه حدود اطمینان 95 درصدی حاصل از نتایج متاآنالیز و دامنه تغییرات ذکر شده در مقالات برای همه فراسنجه‌های ژنتیکی صفات مورد بررسی نشان داد که تجمیع نتایج پژوهش‌ها سبب کاهش قابل توجه در این محدوده شده‌است. به‌عنوان مثال دامنه تغییرات وراثت‌پذیری مقالات در مورد صفت سن بلوغ جنسی در دامنه 0/56-0/045 قرار داشت، در حالی‌که پس از تجمیع نتایج توسط روش متاآنالیز، حدود اطمینان 95 درصدی وراثت‌پذیری این صفت به 0/38-0/31 کاهش یافت. همچنین مقایسه خطای استاندارد متاآنالیز صفات مورد نظر با دامنه خطای استاندارد پژوهش‌ها مختلف نشان داد که تجمیع نتایج پژوهش‌ها مختلف، باعث کاهش شدید خطای استاندارد همه فراسنجه‌های ژنتیکی صفات مورد بررسی شده است، به عنوان مثال، خطای استاندارد وراثت‌پذیری صفت وزن تخم در پژوهش‌ها مستقل در دامنه 0/18-0/071 بوده ولی با روش متاآنالیز به 0/004 کاهش یافته‌است.
نتیجه‌گیری: می‌توان نتیجه گرفت که تجمیع نتایج پژوهش‌ها مختلف و تجزیه آن‌ها باعث کاهش قابل توجه حدود اطمینان 95 درصدی و کاهش خطای استاندارد و افزایش صحت نتایج حاصله می‌شود. باتوجه به اهمیت تخمین فراسنجه‌های ژنتیکی دقیق برای بهبود صفات اقتصادی در برنامه‌های اصلاحی، برآوردهای گزارش شده در مطالعه حاضر برای استفاده در برنامه‌های اصلاحی در مواقعی که تخمین فراسنجه‌های ژنتیکی دقیق برای صفات مهم اقتصادی در مرغان تخم‌گذار قابل حصول نیست، مناسب است، لذا با اطمینان بیشتری می‌توان نتایج پژوهش‌ها متاآنالیز را در مقایسه با نتایج پژوهش‌ها انفرادی در برنامه‌های اصلاح نژادی استفاده کرد.
مقدمه و هدف: به‌منظور توسعه برنامه‌های اصلاحی در پرورش طیور، داشتن فراسنجه‌های ژنتیکی قابل اعتماد برای صفات اقتصادی ضروری است. با این‌حال، فراسنجه‌های ژنتیکی تخمین زده شده در پژوهش‌ها با اندازه نمونه کوچک، با خطاهای استاندارد بزرگ همراه است. لذا، ترکیب تخمین‌های حاصل از پژوهش‌ها مختلف برای افزایش قابلیت اطمینان فراسنجه‌های ژنتیکی توصیه می‌شود. فراتحلیل یا متاآنالیز یک تحلیل آماری است که نتایج چندین مطالعه علمی متعدد را با هم ترکیب می‌کند. از مزایای پژوهش‌ها متاآنالیز در پرورش و اصلاح نژاد طیور می‌توان به قدرت آماری بالا، توانایی آن برای استخراج بیشتر اطلاعات جمعیت طیور، ارزیابی اثرات در زیرمجموعه‌های مختلف جمعیت‌های طیور و غلبه بر محدودیت‌های مرتبط با اندازه‌های کوچک نمونه اشاره کرد. استفاده مناسب از روش فراتحلیل در پژوهش‌ها مربوط به دام و طیور از تکرار کارهای غیرضروری ممانعت کرده و از دیدگاه کاهش هزینه و زمان، می‌تواند مفید واقع شود. با توجه به اهمیت برآورد فراسنجه‌های ژنتیکی صفات تولیدی و تولیدمثلی در مرغان تخم‌گذار و در نظر گرفتن این مهم که تاکنون پژوهش فراتحلیل جامعی برای بررسی فراسنجه‌های ژنتیکی اینگونه صورت نگرفته است، لذا هدف از مطالعه حاضر استفاده از روش متاآنالیز برای برآورد میانگین وزنی فراسنجه‌های ژنتیکی صفات مورد نظر از طریق تجمیع نتایج پژوهشهای مختلف است.
مواد و روش‌ها: در این پژوهش برای جمع‌آوری داده‌ها از پایگاه‌های بین‌المللی و فارسیGoogle scholar, Scopus, Web of Science, PubMed, Science direct, Magiran, Irandoc, SID استفاده شد. فرایند جستجو در پایگاه‌های ذکر شده با استفاده از کلید واژه‌های: ژنتیک، فنوتیپ، وراثت‌پذیری، همبستگی، صفات تولیدی، بلوغ جنسی، تعداد تخم، وزن تخم، مرغ تخم‌گذار و ترکیب احتمالی آن‌ها انجام شد. در ابتدا پژوهشهای که در پایگاه‌های اطلاعاتی مختلف مورد جستجو، تکرار شده بودند از مطالعه حذف شدند. سپس فهرستی از عناوین تمام مقالات باقی‌مانده تهیه شد. در مرحله اول یعنی غربالگری، عنوان و چکیده مقالات باقی‌مانده به دقت مورد مطالعه قرار گرفت و مقالات غیرمرتبط حذف شدند. در مرحله دوم یعنی ارزیابی شایستگی پژوهش‌ها، متن کامل مقالات مرتبط احتمالی باقی‌مانده از مرحله غربالگری، مورد بررسی قرار گرفت. مقالات بدست آمده از جستجوی پایگاه‌های اطلاعاتی مختلف شامل ۱۵۲ مقاله بود که از این تعداد در نهایت ۳۳ مقاله مربوط به سال‌های ۱۳۶۰تا ۱۴۰۰ وارد آنالیز شدند و تعداد ۱۱۹ مقاله که شامل موارد تکراری و فاقد داده بودند، حذف شدند. متاآنالیز فراسنجه‌های ژنتیکی صفات تولیدتخم و بلوغ در مرغان تخم‌گذار با تجمیع نتایج 33 مقاله انجام شد. پس از بررسی شاخص I2 مشخص شدکه مقدار ناهمگنی در همه صفات مورد بررسی برای وراثت‌پذیری و همبستگی‌های ژنتیکی و فنوتیپی بیش از 70% بود. لذا در این مطالعه از مدل اثرات تصادفی برای آنالیز داده‌ها استفاده شد. برای انجام آنالیز آماری و برآورد میانگین وزنی وراثت‌پذیری و همبستگی‌های ژنتیکی و فنوتیپی صفات سن بلوغ جنسی، وزن بلوغ جنسی، تعداد تخم و وزن تخم، خطای استاندارد و دامنه اطمینان ۹۵ درصدی، از بسته نرم افزاری Comprehensive Meta-Analysis (version2) استفاده شد.
یافته‌ها: برطبق نتایج به‌دست‌آمده، بالاترین میانگین وزنی وراثت‌پذیری مربوط به صفت وزن تخم (0/49) و بعد از آن صفت وزن بلوغ جنسی (0/36) است و کمترین مقدار وراثت‌پذیری مربوط به صفت تعداد تخم (0/29) بود. بالاترین میانگین وزنی همبستگی‌های ژنتیکی مثبت بین صفات وزن بلوغ جنسی با وزن تخم (0/53) می‌باشد و بعد از آن بین صفات سن بلوغ جنسی و وزن بلوغ جنسی (0/31) بوده‌است، هچنین بالاترین همبستگی ژنتیکی منفی بین صفات تعداد تخم با وزن تخم (0/36-) و پس از آن بین صفات سن بلوغ جنسی با تعداد تخم (0/25-) بدست آمد. بالاترین میانگین وزنی همبستگی‌های فنوتیپی مثبت بین صفات وزن بلوغ جنسی و وزن تخم (0/24) و بعد از آن بین صفات سن بلوغ جنسی و وزن بلوغ جنسی (0/19) برآورد شد، همچنین بالاترین همبستگی‌های فنوتیپی منفی بین صفات تعداد تخم با وزن تخم (0/18-) و پس از آن بین صفات سن بلوغ جنسی با تعداد تخم (0/16-) به‌دست‌آمد. مقایسه حدود اطمینان 95 درصدی حاصل از نتایج متاآنالیز و دامنه تغییرات ذکر شده در مقالات برای همه فراسنجه‌های ژنتیکی صفات مورد بررسی نشان داد که تجمیع نتایج پژوهش‌ها سبب کاهش قابل توجه در این محدوده شده‌است. به‌عنوان مثال دامنه تغییرات وراثت‌پذیری مقالات در مورد صفت سن بلوغ جنسی در دامنه 0/56-0/045 قرار داشت، در حالی‌که پس از تجمیع نتایج توسط روش متاآنالیز، حدود اطمینان 95 درصدی وراثت‌پذیری این صفت به 0/38-0/31 کاهش یافت. همچنین مقایسه خطای استاندارد متاآنالیز صفات مورد نظر با دامنه خطای استاندارد پژوهش‌ها مختلف نشان داد که تجمیع نتایج پژوهش‌ها مختلف، باعث کاهش شدید خطای استاندارد همه فراسنجه‌های ژنتیکی صفات مورد بررسی شده است، به عنوان مثال، خطای استاندارد وراثت‌پذیری صفت وزن تخم در پژوهش‌ها مستقل در دامنه 0/18-0/071 بوده ولی با روش متاآنالیز به 0/004 کاهش یافته‌است.
نتیجه‌گیری: می‌توان نتیجه گرفت که تجمیع نتایج پژوهش‌ها مختلف و تجزیه آن‌ها باعث کاهش قابل توجه حدود اطمینان 95 درصدی و کاهش خطای استاندارد و افزایش صحت نتایج حاصله می‌شود. باتوجه به اهمیت تخمین فراسنجه‌های ژنتیکی دقیق برای بهبود صفات اقتصادی در برنامه‌های اصلاحی، برآوردهای گزارش شده در مطالعه حاضر برای استفاده در برنامه‌های اصلاحی در مواقعی که تخمین فراسنجه‌های ژنتیکی دقیق برای صفات مهم اقتصادی در مرغان تخم‌گذار قابل حصول نیست، مناسب است، لذا با اطمینان بیشتری می‌توان نتایج پژوهش‌ها متاآنالیز را در مقایسه با نتایج پژوهش‌ها انفرادی در برنامه‌های اصلاح نژادی استفاده کرد.
فهرست منابع
1. Abasi-Mousa, S., Varkoohi, S., Joezy, S., Salary, N., & Khansefid, M. (2022). Meta-analysis of genetic parameters for growth traits in meat, wool and dual-purpose sheep breeds in the world using a random-effectsmodel. Veterinary Medicine and Science, 1-11. [DOI:10.1002/vms3.1038]
2. Akanno, E. C., Schenkel, F. S., Quinton, V. M., Friendship, R. M., & Robinson, J. A. B. (2013). Meta-analysis of genetic parameter estimates for reproduction, growth, and carcass traits of pigs in the tropics. Livestock Science, 152, 101-113. [DOI:10.1016/j.livsci.2012.07.021]
3. Diaz, I. D. P. S., Crews, D. H., & Enns, R. M. (2014). Cluster and meta-analyses of genetic parameters for feed intake traits in growing beef cattle. Journal of Animal Breeding and Genetics, 131, 217-226. [DOI:10.1111/jbg.12063]
4. Emamgholi Begli, H., Zerehdaran, S., Hassani, S., Abbasi, M. A., & Khan Ahmadi A. K. (2010). Heritability, genetic and phenotypic correlations of egg quality traits in Iranian Native Fowl. British Poultry Science, 51, 740 -744. [DOI:10.1080/00071668.2010.528750]
5. Field, A. P., & Gillett, R. (2010). How to do a meta-analysis. British Journal of Mathematical and Statistical Psychology, 63(3), 665-694. [DOI:10.1348/000711010X502733]
6. Ghobakhloo, F., Zerehdaran, S., & Shariati, M. M. (2022). Meta-analysis of studies related to genetic parameters for productive and reproductive traits in Iranian native fowl. Journal of Animal Science, 32(3), 49-65. [In Persian]
7. Gholipoor, S., Ghavi Hossein-Zadeh, N., Shadparvar, A. A., & Darmani Kuhi, H. (2022). A Meta-Analysis of Genetic Parameter Estimates for Economically Important Traits in Iranian Indigenous Chickens. Poultry Science Journal, 10(2), 227-239.
8. Hooijmans, C., Hout, J., Ritskes-Hoitinga, M., & Rovers, M. (2014). Meta-analyses of animal studies: An introduction of a valuable instrument to further improve healthcare. Institute for Laboratory Animal Research (ILAR), 55(3), 418-426. [DOI:10.1093/ilar/ilu042]
9. Ho Lee, Y. (2015). Meta-analysis of genetic association studies. Annals of Laboratory Medicine. 35(3), 283-287. [DOI:10.3343/alm.2015.35.3.283]
10. Jafari, F., Beigi Nasiri, M. T., & Fayazi, J. (2015). Estimation of genetic parameters of native chicken in Fars province by Baysian statistical method. Journal of Animal Production, 17(2), 171 -182.
11. Koots, K. R., & Gibson, J. P. (1996). Realized sampling variances of estimates of genetic parameters and the difference between genetic and phenotypic correlations. Genetics, 143(3), 1409-1416. [DOI:10.1093/genetics/143.3.1409]
12. Lortie, C. h., Stewart, G., Hannah Rothstein, H., & Lau, J. (2013). How to critically read ecological meta-analyses. Research Synthesis Methods, 6(2), 124-133. [DOI:10.1002/jrsm.1109]
13. Rojas de Oliveira, H., Ventura, H. T., Costa, E. V., Pereira, M. A., Veroneze, R., Duarte, M. d. S., Dias de Siqueira, O. H. G. B., & Silva, F. F. (2018). Meta-analysis of genetic-parameter estimates for reproduction, growth and carcass traits in Nellore cattle by using a random-effects model. Animal Production Science, 58, 1575-1583. [DOI:10.1071/AN16712]
14. Safari, E., Fogarty, N., & Gilmour, A. R. (2005). A review of genetic parameter estimates for wool, growth, meat and reproduction traits in sheep. Livestock Production Science, 92(3), 271-289. [DOI:10.1016/j.livprodsci.2004.09.003]
15. Saghi, R., & Saghi, D. A. (2021). Estimation Genetic Parameters of Growth Curve and Reproductive Traits in Japanese Quail. Research on Animal Production, 12(3), 151-161. (In Persian) [DOI:10.52547/rap.12.33.151]
16. Sokhan, M., Varkoohi, S., & Piray, A. H. (2023). Meta-analysis of genetic parameters for performance traits in Ross breed broilers. 10th National and International Animal Science Congress of Iran, Karaj, Iran.
17. Sokhan, M., Varkoohi, S., & Piray, A. H. (2023). Meta-analysis of genetic parameters of growth and carcass traits in Ross breed broilers. 10th National and International Animal Science Congress of Iran, Karaj, Iran.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
