در این پژوهش اثر روغن ماهی و عصاره آویشن بر قابلیت هضم ظاهری ماده خشک، ماده آلی و مواد مغذی، فعالیت جویدن و فراسنجههای شکمبه ای بزغالههای مهابادی مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور ۲۸ رأس بزغاله نژاد مهابادی ۴ تا ۵ ماهه با میانگین وزن اولیه ۸/۲ ± ۸/۱۷ کیلوگرم به طور تصادفی با یکی از ۴ جیره: ۱) شاهد، ۲) مکمل شده با آویشن (۲/۰ درصد عصاره)، ۳) مکمل شده با روغنماهی (۲ درصد) و ۴) مکمل شده با روغنماهی (۲درصد) + آویشن (۲/۰ درصد عصاره) به صورت انفرادی و به مدت ۹۴روز تغذیه شدند. روغن ماهی قابلیت هضم ظاهری چربی خام را افزایش (۰۵/۰= P ) و قابلیت هضم ظاهری الیاف نامحلول در شوینده خنثی را کاهش داد (۰۱/۰= P ). غلظت نیتروژن آمونیاکی شکمبه با مصرف آویشن کاهش یافت (۰۵/۰= P ). افزودن آویشن به جیره سبب افزایش غلظت استات (۰۹/۰= P ) و افزایش نسبت استات به پروپیونات (۰۷/۰= P ) در شکمبه شد. تعداد پروتوزوآی شکمبه به طور معنیداری در تیمار آویشن و تیمار روغن ماهی در مقایسه با تیمار شاهد کاهش یافت (۰۵/۰= P ). مدت زمان مصرف خوراک (دقیقه در روز) به وسیله تیمارها تغییر نکرد، اما مدت زمان نشخوار توسط تیمار آویشن به طور معنیداری کاهش یافت (۰۵/۰= P ). نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که مکملسازی جیره بزغالههای مهابادی با روغن ماهی و آویشن سبب افزایش قابلیت هضم ظاهری چربی و کاهش قابلیت هضم ظاهری الیاف نامحلول در شوینده خنثی و همچنین افزایش میزان استات شکمبه می شود.
