بهروز یاراحمدی، محسن محمدی ساعی، علیرضا چگنی، رضا پهلوانی،
دوره ۱۲، شماره ۳۱ - ( ۲-۱۴۰۰ )
چکیده
به‌منظور بررسی وضعیت مدیریت و کارایی واحدهای پرورش گاو شیری و تابع تولید شیر مربوط به این واحدها، این مطالعه در سال ۱۳۹۶ در ۱۲۱ واحد پرورش گاو شیری در استان لرستان انجام شد. روش جمع‌آوری اطلاعات از طریق مصاحبه و پرسشنامه بود. داده‌های مربوط به توابع تولید به‌وسیله توابع کاب داگلاس به روش حداقل مربعات معمولی تخمین زده شد. همچنین کارایی فنی به‌وسیله روش تابع تولید مرزی برآورد شد. از نظر هزینه‌های گاوداری، هزینه خوراک ۶۵/۵ درصد، هزینه کارگری ۱۶/۱ درصد، بهداشت و درمان و تلقیح ۹/۳ درصد و ۹/۱ درصد سایر هزینه‌های گاوداری (شامل هزینه تلفات، جایگاه و نگهداری گاوهای خشک) را به خود اختصاص داد. میانگین کارایی فنی، تخصیصی و اقتصادی به ترتیب ۶۴/۳، ۵۲/۴ و ۴۴/۳ درصد بوده که نشان‌دهنده پتانسیل قابل ملاحظه واحدها در افزایش بازدهی آن‌ها است. بر اساس این نتایج دامداریها از لحاظ کارایی اقتصادی برخلاف کارایی فنی و مشابه با کارایی تخصیصی در وضعیت مطلوبی قرار نداشتند. نتایج نشان داد واحدهای پرورش گاو شیری در استان لرستان ۵۵/۷ درصد از لحاظ اقتصادی کارا نبوده و در حداقل نمودن هزینهی ممکن نهادهها به‌صورت بهینه و کارا ناموفق بودند. نتایج تابع تولید شیر نشان داد مقدار مصرف سالانه یونجه، سیلاژ ذرت، کنسـانتره و تعداد تلقیح مصنوعی تأثیر مثبت و کاملاً معنی‌دار (۰/۰۱p<) و همچنین تعداد کارگر، هزینه بهداشت و درمان دام‌ها و مقدار مصرف سوخت و بـرق روی میـزان تولید شیر تأثیر مثبت و معنی‌دار داشتند (۰/۰۵p<). نتایج نشان داد که اهمیت افزایش هر واحد از نهاده مقدار مصرف کنسانتره (۰/۳۵۲) در افـزایش مقدار تولید شیر بیش از سایر نهادهها بود. در مجموع اکثر گاوداری‌های استان به دلیل عدم رعایت اصول اقتصادی در مدیریت نهادهها از کارایی تخصیصی و اقتصادی کمی برخوردار بودند. در نهایت با توجه به نتایج به‌دست آمده، اجـرای نـرخ تضمینی شیرو حفظ ثبات نسبی قیمت‌های علوفه و کنسانتره در افزایش در واحدهای تولید شیر در استان لرستان ضرورت دارد.
