تابستان
برگشت به فهرست مقالات |
برگشت به فهرست نسخه ها
1- دانشگاه تهران
چکیده: (249 مشاهده)
چکیده مبسوط
مقدمه: تولید مواد لیگنوسلولزی از فعالیت‌های کشاورزی و صنعتی در سراسر جهان قابل‌توجه است و فراوان‌ترین منبع انرژی تجدیدپذیر را تشکیل می‌دهد. بخش قابل‌ملاحظه‌ای از این مواد به‌عنوان خوراک دام، به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه با جمعیت دامی گسترده، مورد استفاده قرار می‌گیرد. در هند، به عنوان مثال، سامانه تغذیه نشخوارکنندگان به‌شدت متکی بر ضایعات کشاورزی است و کمتر از چرا یا خوراک دستی استفاده می‌شود. نشخوارکنندگان توانایی منحصربه‌فردی در تبدیل ضایعات فیبری و نسبتاً غیرقابل استفاده مانند کاه، ضایعات میوه و باگاس که دارای قابلیت هضم پایین هستند و عمدتاً از دیواره‌های سلولی تشکیل شده‌اند، به محصولات قابل مصرف برای انسان را دارند. این فرآیند از طریق تخمیر میکروبی در شکمبه تسهیل می شود که به نشخوارکنندگان امکان استفاده انرژی از منابع کربوهیدراته که برای گونه‌های غیرنشخوارکننده قابل دسترس نیستند را می‌دهد. مطالعه حاضر با هدف بررسی اثر جایگزینی کاه گندم، به عنوان یک منبع علوفه‌ای رایج، با سطوح مختلف باگاس نیشکر بر عملکرد رشد، گوارش‌پذیری مواد مغذی و فراسنجه‌های خونی بره‌های پرواری زندی انجام شد.
مواد و روش‌ها: آزمایش در دو بخش مجزا انجام شد. در بخش اول، ترکیب شیمیایی، ویژگی‌های تولید گاز و مقادیر انرژی نمونه‌های کاه گندم و باگاس نیشکر مورد استفاده در آزمایش خوراک‌دهی تعیین گردید. ماده خشک، پروتئین خام، عصاره اتری، خاکستر و الیاف نامحلول در شوینده خنثی و الیاف نامحلول در شوینده اسیدی با استفاده از روش‌های استاندارد تعیین شد. علاوه بر این، پتانسیل تولید گاز نمونه‌ها با ثبت حجم گاز تجمعی تولید شده در 2، 4، 6، 8، 12، 16، 24، 48، 72 و 96 ساعت انکوباسیون اندازه‌گیری شد. داده‌های تولید گاز با استفاده از معادله نمایی برازش داده شد تا پتانسیل تولید گاز (b)، نرخ تولید گاز (c) و سایر فراسنجه های کنتیک تخمیر برآورد شوند. بر این مبنا و بر اساس مقادیر تولید گاز، انرژی قابل متابولیسم (ME)، انرژی خالص برای شیردهی (NEL)، قابلیت هضم ماده آلی (OMD) و غلظت اسیدهای چرب زنجیره کوتاه (SCFA) با استفاده از معادلات استاندارد محاسبه شدند. در بخش دوم، اثر جایگزینی کاه گندم با باگاس نیشکر بر عملکرد رشد، فراسنجه‌های خونی و گوارش‌پذیری مواد مغذی بره‌های پرواری زندی ارزیابی شد. از 15 رأس بره نر نژاد زندی با وزن اولیه ۵/۱ ±۳۱ کیلوگرم در قالب یک طرح کاملاً تصادفی با 3 تیمار و ۵ تکرار استفاده شد. بره‌ها به‌صورت انفرادی در قفس‌های انفرادی نگهداری و پس از یک دوره عادت‌پذیری 10 روزه، به مدت 90 روز با جیره‌های آزمایشی تغذیه شدند. جیره‌های آزمایشی بر اساس نیازهای مواد مغذی توصیه شده برای گوسفند NRC, 2007) ) تنظیم و به صورت مخلوط کامل آماده شد. تیمارها شامل: 1) جیره شاهد حاوی 15% کاه گندم، 2) جیره با 7.5% کاه گندم و 7.5% باگاس نیشکر، 3) جیره با 15% باگاس نیشکر بود. در ابتدای آزمایش، بره‌ها پس از 16 ساعت گرسنگی وزن شده و این مقدار به عنوان وزن اولیه در نظر گرفته شد. وزن بدن هر دو هفته یکبار و مصرف خوراک به صورت روزانه اندازه‌گیری شد. در پایان آزمایش، قابلیت هضم مواد مغذی با استفاده از جمع‌آوری مدفوع به مدت سه روز به روش خاکستر نامحلول در اسید تعیین گردید. نمونه‌های خون از ورید گردنی در پایان آزمایش جمع‌آوری و غلظت گلوکز، نیتروژن اوره‌ای خون (BUN)، تری‌گلیسیرید، کلسترول، لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL)، پروتئین‌های کل، آلبومین و گلوبولین آنالیز گردید.
نتایج: نتایج نشان داد که باگاس میزان پروتئین خام (67/2 درصد) پایین‌تری در مقایسه با کاه گندم (46/4 درصد) داشت که نشان‌دهنده کیفیت پروتئینی پایین‌تر آن است. در مقابل، باگاس نیشکر دارای بخشهای فیبری بالاتری مانند الیاف نامحلول در شوینده خنثی (5/88 درصد) و الیاف نامحلول در شوینده اسیدی (59/70 درصد) مقایسه با کاه گندم (NDF ، 1/73 درصد وADF ، 91/۵۱ درصد) بود. نتایج تولید گاز نیز یافته‌های ترکیب شیمیایی را تأیید کرد و نشان داد که کاه گندم پتانسیل تولید گاز (b)، انرژی قابل متابولیسم (ME)، انرژی خالص برای شیردهی (NEL) و قابلیت هضم ماده آلی (OMD) بالاتری در مقایسه با باگاس نیشکر دارد. در مورد عملکرد بره‌ها، تفاوت معنی‌داری در ضریب تبدیل خوراک بین تیمارهای جیره‌ای مشاهده نشد. با این حال، مصرف ماده خشک (01/0>P) و میانگین افزایش وزن روزانه (01/0>P) با افزایش سطح باگاس کاهش داشت که می‌تواند ناشی از میزان فیبر بالاتر و قابلیت هضم پایین‌تر باگاس در مقایسه با کاه گندم باشد. نتایج قابلیت هضم مواد مغذی نشان داد که جیره‌های حاوی باگاس نیشکر ضریب هضم پایین‌تری برای پروتئین خام در مقایسه با جیره شاهد بودد. این یافته با داده‌های ترکیب شیمیایی و تولید گاز همخوانی دارد و نشان می‌دهد که محتوای فیبر و لیگنین بالاتر باگاس، می تواند جذب مواد مغذی بویژه پروتئین را در بره‌ها کاهش دهد. فراسنجه‌های خونی شامل گلوکز، نیتروژن اوره‌ای خون (BUN)، تری‌گلیسیرید، و پروتئین کل تحت تأثیر تیمارهای جیره‌ای قرار نگرفتند. با این حال، بره‌هایی که با جیره‌های حاوی باگاس تغذیه شدند، غلظت سرمی پایین‌تری از آلبومین و کلسترول در مقایسه با گروه شاهد تغذیه شده با جیره کاه گندم داشتند.
نتیجه‌گیری: نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که می توان از باگاس نیشکر تا 5/7 درصد در جیره‌های بره‌های پرواری زندی استفاده کرد هرچند که استفاده از سطوح بالاتر باگاس ممکن است باعث کاهش مصرف ماده خشک و عملکرد رشد شود که احتمالاً به دلیل محتوای فیبر و لیگنین بالاتر آن در مقایسه با کاه گندم است. قابلیت هضم پایین‌تر مواد مغذی مشاهده شده در جیره‌های حاوی باگاس، به ویژه برای پروتئین می‌تواند به مقاومت بالاتر الیاف باگاس در برابر تجزیه و تخمیر میکروبی نسبت داده شود. در مجموع، یافته‌های این مطالعه پیشنهاد می‌کنند که باگاس نیشکر می‌تواند به عنوان یک منبع فیبر جایگزین بالقوه برای بره‌های پرواری، به ویژه در مناطقی که باگاس فراوان است، استفاده شود.
مقدمه: تولید مواد لیگنوسلولزی از فعالیت‌های کشاورزی و صنعتی در سراسر جهان قابل‌توجه است و فراوان‌ترین منبع انرژی تجدیدپذیر را تشکیل می‌دهد. بخش قابل‌ملاحظه‌ای از این مواد به‌عنوان خوراک دام، به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه با جمعیت دامی گسترده، مورد استفاده قرار می‌گیرد. در هند، به عنوان مثال، سامانه تغذیه نشخوارکنندگان به‌شدت متکی بر ضایعات کشاورزی است و کمتر از چرا یا خوراک دستی استفاده می‌شود. نشخوارکنندگان توانایی منحصربه‌فردی در تبدیل ضایعات فیبری و نسبتاً غیرقابل استفاده مانند کاه، ضایعات میوه و باگاس که دارای قابلیت هضم پایین هستند و عمدتاً از دیواره‌های سلولی تشکیل شده‌اند، به محصولات قابل مصرف برای انسان را دارند. این فرآیند از طریق تخمیر میکروبی در شکمبه تسهیل می شود که به نشخوارکنندگان امکان استفاده انرژی از منابع کربوهیدراته که برای گونه‌های غیرنشخوارکننده قابل دسترس نیستند را می‌دهد. مطالعه حاضر با هدف بررسی اثر جایگزینی کاه گندم، به عنوان یک منبع علوفه‌ای رایج، با سطوح مختلف باگاس نیشکر بر عملکرد رشد، گوارش‌پذیری مواد مغذی و فراسنجه‌های خونی بره‌های پرواری زندی انجام شد.
مواد و روش‌ها: آزمایش در دو بخش مجزا انجام شد. در بخش اول، ترکیب شیمیایی، ویژگی‌های تولید گاز و مقادیر انرژی نمونه‌های کاه گندم و باگاس نیشکر مورد استفاده در آزمایش خوراک‌دهی تعیین گردید. ماده خشک، پروتئین خام، عصاره اتری، خاکستر و الیاف نامحلول در شوینده خنثی و الیاف نامحلول در شوینده اسیدی با استفاده از روش‌های استاندارد تعیین شد. علاوه بر این، پتانسیل تولید گاز نمونه‌ها با ثبت حجم گاز تجمعی تولید شده در 2، 4، 6، 8، 12، 16، 24، 48، 72 و 96 ساعت انکوباسیون اندازه‌گیری شد. داده‌های تولید گاز با استفاده از معادله نمایی برازش داده شد تا پتانسیل تولید گاز (b)، نرخ تولید گاز (c) و سایر فراسنجه های کنتیک تخمیر برآورد شوند. بر این مبنا و بر اساس مقادیر تولید گاز، انرژی قابل متابولیسم (ME)، انرژی خالص برای شیردهی (NEL)، قابلیت هضم ماده آلی (OMD) و غلظت اسیدهای چرب زنجیره کوتاه (SCFA) با استفاده از معادلات استاندارد محاسبه شدند. در بخش دوم، اثر جایگزینی کاه گندم با باگاس نیشکر بر عملکرد رشد، فراسنجه‌های خونی و گوارش‌پذیری مواد مغذی بره‌های پرواری زندی ارزیابی شد. از 15 رأس بره نر نژاد زندی با وزن اولیه ۵/۱ ±۳۱ کیلوگرم در قالب یک طرح کاملاً تصادفی با 3 تیمار و ۵ تکرار استفاده شد. بره‌ها به‌صورت انفرادی در قفس‌های انفرادی نگهداری و پس از یک دوره عادت‌پذیری 10 روزه، به مدت 90 روز با جیره‌های آزمایشی تغذیه شدند. جیره‌های آزمایشی بر اساس نیازهای مواد مغذی توصیه شده برای گوسفند NRC, 2007) ) تنظیم و به صورت مخلوط کامل آماده شد. تیمارها شامل: 1) جیره شاهد حاوی 15% کاه گندم، 2) جیره با 7.5% کاه گندم و 7.5% باگاس نیشکر، 3) جیره با 15% باگاس نیشکر بود. در ابتدای آزمایش، بره‌ها پس از 16 ساعت گرسنگی وزن شده و این مقدار به عنوان وزن اولیه در نظر گرفته شد. وزن بدن هر دو هفته یکبار و مصرف خوراک به صورت روزانه اندازه‌گیری شد. در پایان آزمایش، قابلیت هضم مواد مغذی با استفاده از جمع‌آوری مدفوع به مدت سه روز به روش خاکستر نامحلول در اسید تعیین گردید. نمونه‌های خون از ورید گردنی در پایان آزمایش جمع‌آوری و غلظت گلوکز، نیتروژن اوره‌ای خون (BUN)، تری‌گلیسیرید، کلسترول، لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL)، پروتئین‌های کل، آلبومین و گلوبولین آنالیز گردید.
نتایج: نتایج نشان داد که باگاس میزان پروتئین خام (67/2 درصد) پایین‌تری در مقایسه با کاه گندم (46/4 درصد) داشت که نشان‌دهنده کیفیت پروتئینی پایین‌تر آن است. در مقابل، باگاس نیشکر دارای بخشهای فیبری بالاتری مانند الیاف نامحلول در شوینده خنثی (5/88 درصد) و الیاف نامحلول در شوینده اسیدی (59/70 درصد) مقایسه با کاه گندم (NDF ، 1/73 درصد وADF ، 91/۵۱ درصد) بود. نتایج تولید گاز نیز یافته‌های ترکیب شیمیایی را تأیید کرد و نشان داد که کاه گندم پتانسیل تولید گاز (b)، انرژی قابل متابولیسم (ME)، انرژی خالص برای شیردهی (NEL) و قابلیت هضم ماده آلی (OMD) بالاتری در مقایسه با باگاس نیشکر دارد. در مورد عملکرد بره‌ها، تفاوت معنی‌داری در ضریب تبدیل خوراک بین تیمارهای جیره‌ای مشاهده نشد. با این حال، مصرف ماده خشک (01/0>P) و میانگین افزایش وزن روزانه (01/0>P) با افزایش سطح باگاس کاهش داشت که می‌تواند ناشی از میزان فیبر بالاتر و قابلیت هضم پایین‌تر باگاس در مقایسه با کاه گندم باشد. نتایج قابلیت هضم مواد مغذی نشان داد که جیره‌های حاوی باگاس نیشکر ضریب هضم پایین‌تری برای پروتئین خام در مقایسه با جیره شاهد بودد. این یافته با داده‌های ترکیب شیمیایی و تولید گاز همخوانی دارد و نشان می‌دهد که محتوای فیبر و لیگنین بالاتر باگاس، می تواند جذب مواد مغذی بویژه پروتئین را در بره‌ها کاهش دهد. فراسنجه‌های خونی شامل گلوکز، نیتروژن اوره‌ای خون (BUN)، تری‌گلیسیرید، و پروتئین کل تحت تأثیر تیمارهای جیره‌ای قرار نگرفتند. با این حال، بره‌هایی که با جیره‌های حاوی باگاس تغذیه شدند، غلظت سرمی پایین‌تری از آلبومین و کلسترول در مقایسه با گروه شاهد تغذیه شده با جیره کاه گندم داشتند.
نتیجه‌گیری: نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که می توان از باگاس نیشکر تا 5/7 درصد در جیره‌های بره‌های پرواری زندی استفاده کرد هرچند که استفاده از سطوح بالاتر باگاس ممکن است باعث کاهش مصرف ماده خشک و عملکرد رشد شود که احتمالاً به دلیل محتوای فیبر و لیگنین بالاتر آن در مقایسه با کاه گندم است. قابلیت هضم پایین‌تر مواد مغذی مشاهده شده در جیره‌های حاوی باگاس، به ویژه برای پروتئین می‌تواند به مقاومت بالاتر الیاف باگاس در برابر تجزیه و تخمیر میکروبی نسبت داده شود. در مجموع، یافته‌های این مطالعه پیشنهاد می‌کنند که باگاس نیشکر می‌تواند به عنوان یک منبع فیبر جایگزین بالقوه برای بره‌های پرواری، به ویژه در مناطقی که باگاس فراوان است، استفاده شود.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |