تابستان
برگشت به فهرست مقالات |
برگشت به فهرست نسخه ها
پریسا فرجی1 
، حمید پایا*1 ، اکبر تقی زاده1 ، حمید محمدزاده1
، حمید پایا*1 ، اکبر تقی زاده1 ، حمید محمدزاده1
1- دانشگاه تبریز
چکیده: (247 مشاهده)
مقدمه و هدف: درکشورهای در حال توسعه بویژه با شرایط آب‌وهوایی خشک، با مشکل کمبود خوراک دام مواجه هستیم، بنابراین استفاده از محصولات فرعی کشاورزی که اغلب به‌صورت فرآوری شده در تغذیه نشخوارکنندگان به‌صورت جایگزین یا بخشی از جیره غذایی می‌تواند استفاده شود علاوه بر تامین بخشی از خوراک مورد نظر، هزینه‌های مربوط به خوراک دام را نیز کاهش می‌دهد. استفاده مجدد از ضایعات و پسماند کشاورزی در تغذیه دام یکی از روش‌های مدیریت ضایعات و پسماندهای کشاورزی می‌باشد که خطرات آلودگی محیط زیست را نیز کاهش می‌دهد. شاخ و برگ حاصل از هرس بوته گوجه فرنگی در گلخانه‌های پرورش و تولید این محصول ارزشمند یکی ضایعات کشاورزی عمده می‌باشد که با توجه به حجم بالای تولید آن می‌تواند تغذیه آن بعنوان بخشی خوراک دام مورد توجه قرار گیرد. هدف از این مطالعه بررسی ارزش غذایی سیلاژ بوته گوجه‌فرنگی در شرایط آزمایشگاهی به‌عنوان جایگزین بخشی از علوفه در خوراک دام و هم چنین تعیین اثر افزودنی‌های باکتریایی بر کیفیت سیلاژ مذکور بود.
مواد و روش‌ها: بوته‌های هرس شده گوجه‌فرنگی و باقی مانده در سطح مزارع گلخانه‌ای که جزء پسماند محصولات کشاورزی می‌باشند از گلخانه‌های صنعتی منطقه آذربایجان شرقی جمع‌آوری و به قطعات 3 تا 5 سانتی متری خرد شده و عمل سیلو کردن در مینی‌سیو انجام گرفت. افزودنی‌های میکروبی مد نظر و مقادیر مورداستفاده در این آزمایش شامل 1- افزودنی باکتریایی با نام تجاری SiloLact، محصول شرکت پردیس رشد مهرگان کشور ایران؛ حاوی باکتری‌های لاکتوباسیلوس پلانتاریوم، باسیلوس اسیدوفیلوس، و دکستروز مونوهیدرات (به ازای هر گرم علوفه 106 واحد تشکیل دهنده‌ی کلنی اضافه شد)، 2- سایلولاکت آنزیمی با نام تجاری enzymatic-SiloLact محصول شرکت پردیس رشد مهرگان کشور ایران؛ حاوی باکتری‌های لاکتوباسیلوس پلانتاریوم، لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس، آنزیم سلولاز، زایلاز و دکستروز مونوهیدرات (به ازای هر گرم علوفه 106 واحد تشکیل دهنده‌ی کلنی اضافه شد) و 3- افزودنی سیلووان حاوی لاکتوباسیلوس بوکنری، لاکتوباسیلوس پلانتاروم، انتروکوکوس فاسیوم، لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس و پدیوکوکوس اسیدی لاکتیسی به میزان 1010 CFU/g به همراه مولتی آنزیم بود که بر اساس مقادیر توصیه شده توسط کارخانه سازنده با آب مخلوط شده و به‌صورت اسپری بر روی علوفه‌های خرد شده اضافه شد. تیمارهای آزمایشی شامل: 1- سیلاژ بوته گوجه‌فرنگی بدون افزودنی 2- سیلاژ بوته گوجه‌فرنگی به همراه افزودنی سیلولاکت آنزیمی 3- سیلاژ بوته گوجه‌فرنگی به همراه افزودنی سیلولاکت غیر آنزیمی می‌باشد 4- سیلاژ بوته گوجه‌فرنگی به همراه افزودنی سیلووان. لازم به توضیح است در تهیه سیلاژ برای هر تیمار سه تکرار در نظر گرفته شد. ترکیبات شیمیایی اندازه‌گیری شده شامل ماده خشک، پروتئین خام، خاکستر، چربی خام، الیاف نامحلول در شوینده خنثی، الیاف نامحلول در شوینده اسیدی،pH و پارامترهای تخمیر شامل اسیدهای چرب فرار، اسیدلاکتیک، نیتروژن آمونیاکی، کربوهیدرات‌های محلول و همچنین اندازه‌گیری تولید گاز و قابلیت هضم به روش آزمایشگاهی هولدن بودند. این تحقیق در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد و داده‌های حاصل با نرم‌افزار SAS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته‌ها: نتایج به‌دست آمده در بررسی‌های سیلاژ بوته گوجه‌فرنگی نشان داد که افزودنی میکروبی سایلووان و سایلولاکت غیرآنزیمی تأثیر معنی‌داری در میزان pH سیلاژ نسبت به تیمار شاهد داشتند. بوته‌های گوجه فرنگی سیلو شده با افزودنی سایلووان میزان ماده خشک و پروتئین خام بیشتری نسبت به تیمار شاهد داشتند. افزودنی‌های سایلولاکت آنزیمی و سایلووان الیاف نامحلول در شوینده اسیدی سیلاژ را نسبت به تیمار شاهد کاهش داد. میزان کل اسیدهای چرب فرار و اسید لاکتیک در تیمارهای سیلو شده با افزودنی باکتریایی نسبت به تیمار شاهد افزایش یافت ولی تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد. با بررسی انرژی قابل متابولیسم، انرژی ویژه شیردهی، ماده آلی قابل هضم و اسیدهای چرب زنجیر کوتاه سیلاژ بوته گوجه فرنگی بدون فرآوری و فرآوری شده با افزودنی مشخص شد که فرآوری تأثیری بر انرژی قابل متابولیسم نداشته ولی انرژی ویژه شیردهی، ماده آلی قابل هضم و اسیدهای چرب کوتاه زنجیر را بطور معنی داری تحت تأثیر قرار داده است. افوزدنی میکروبی سیلولاکت آنزیمی و سیلووان باعث کاهش میزان نیتروژن آمونیاکی سیلاژ نسبت به تیمار شاهد شد. بیشترین حجم گاز تولیدی مربوط به تیمارهای سیلو شده با افزودنی سیلو لاکت آنزیمی و سیلووان بود و در ساعات نهایی آزمایش تفاوت معنی‌داری با تیمار شاهد داشتند (05/0>P). قابلیت هضم آزمایشگاهی که توسط روش هولدن مورد بررسی قرار گرفته نیز نشان داد اعمال فرآوری و افزودنی میکروبی ناپدید شدن ماده خشک شکمبه‌ای و کل دستگاه گوارش را تحت تأثیر قرار داده است. همچنین ناپدید شدن پروتئین خام شکمبه نیز بطور معنی داری تحت تأثیر قرار گرفته است ولی ناپدید شدن پروتئین خام در کل دستگاه گوارش تحت تأثیر قرار نگرفته است.
نتیجه‌گیری: با بررسی نتایج مشخص شد افزودنی‌های باکتریایی تأثیری در میزان قابلیت هضم سیلاژ بوته گوجه‌فرنگی نداشتند. با توجه به تولید حجم بالای ضایعات بوته گوجه‌فرنگی از این محصول فرعی می‌توان در تغذیه دام استفاده نمود ولی باید در نظر گرفت که باتوجه به میزان کم کربوهیدرات محلول این محصول فرعی بهتر است جهت افزایش کیفیت سیلاژ افزودن سایر ضایعات کشاورزی که دارای مواد قندی بالایی است مورد بررسی قرار گیرد.
مواد و روش‌ها: بوته‌های هرس شده گوجه‌فرنگی و باقی مانده در سطح مزارع گلخانه‌ای که جزء پسماند محصولات کشاورزی می‌باشند از گلخانه‌های صنعتی منطقه آذربایجان شرقی جمع‌آوری و به قطعات 3 تا 5 سانتی متری خرد شده و عمل سیلو کردن در مینی‌سیو انجام گرفت. افزودنی‌های میکروبی مد نظر و مقادیر مورداستفاده در این آزمایش شامل 1- افزودنی باکتریایی با نام تجاری SiloLact، محصول شرکت پردیس رشد مهرگان کشور ایران؛ حاوی باکتری‌های لاکتوباسیلوس پلانتاریوم، باسیلوس اسیدوفیلوس، و دکستروز مونوهیدرات (به ازای هر گرم علوفه 106 واحد تشکیل دهنده‌ی کلنی اضافه شد)، 2- سایلولاکت آنزیمی با نام تجاری enzymatic-SiloLact محصول شرکت پردیس رشد مهرگان کشور ایران؛ حاوی باکتری‌های لاکتوباسیلوس پلانتاریوم، لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس، آنزیم سلولاز، زایلاز و دکستروز مونوهیدرات (به ازای هر گرم علوفه 106 واحد تشکیل دهنده‌ی کلنی اضافه شد) و 3- افزودنی سیلووان حاوی لاکتوباسیلوس بوکنری، لاکتوباسیلوس پلانتاروم، انتروکوکوس فاسیوم، لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس و پدیوکوکوس اسیدی لاکتیسی به میزان 1010 CFU/g به همراه مولتی آنزیم بود که بر اساس مقادیر توصیه شده توسط کارخانه سازنده با آب مخلوط شده و به‌صورت اسپری بر روی علوفه‌های خرد شده اضافه شد. تیمارهای آزمایشی شامل: 1- سیلاژ بوته گوجه‌فرنگی بدون افزودنی 2- سیلاژ بوته گوجه‌فرنگی به همراه افزودنی سیلولاکت آنزیمی 3- سیلاژ بوته گوجه‌فرنگی به همراه افزودنی سیلولاکت غیر آنزیمی می‌باشد 4- سیلاژ بوته گوجه‌فرنگی به همراه افزودنی سیلووان. لازم به توضیح است در تهیه سیلاژ برای هر تیمار سه تکرار در نظر گرفته شد. ترکیبات شیمیایی اندازه‌گیری شده شامل ماده خشک، پروتئین خام، خاکستر، چربی خام، الیاف نامحلول در شوینده خنثی، الیاف نامحلول در شوینده اسیدی،pH و پارامترهای تخمیر شامل اسیدهای چرب فرار، اسیدلاکتیک، نیتروژن آمونیاکی، کربوهیدرات‌های محلول و همچنین اندازه‌گیری تولید گاز و قابلیت هضم به روش آزمایشگاهی هولدن بودند. این تحقیق در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد و داده‌های حاصل با نرم‌افزار SAS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته‌ها: نتایج به‌دست آمده در بررسی‌های سیلاژ بوته گوجه‌فرنگی نشان داد که افزودنی میکروبی سایلووان و سایلولاکت غیرآنزیمی تأثیر معنی‌داری در میزان pH سیلاژ نسبت به تیمار شاهد داشتند. بوته‌های گوجه فرنگی سیلو شده با افزودنی سایلووان میزان ماده خشک و پروتئین خام بیشتری نسبت به تیمار شاهد داشتند. افزودنی‌های سایلولاکت آنزیمی و سایلووان الیاف نامحلول در شوینده اسیدی سیلاژ را نسبت به تیمار شاهد کاهش داد. میزان کل اسیدهای چرب فرار و اسید لاکتیک در تیمارهای سیلو شده با افزودنی باکتریایی نسبت به تیمار شاهد افزایش یافت ولی تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد. با بررسی انرژی قابل متابولیسم، انرژی ویژه شیردهی، ماده آلی قابل هضم و اسیدهای چرب زنجیر کوتاه سیلاژ بوته گوجه فرنگی بدون فرآوری و فرآوری شده با افزودنی مشخص شد که فرآوری تأثیری بر انرژی قابل متابولیسم نداشته ولی انرژی ویژه شیردهی، ماده آلی قابل هضم و اسیدهای چرب کوتاه زنجیر را بطور معنی داری تحت تأثیر قرار داده است. افوزدنی میکروبی سیلولاکت آنزیمی و سیلووان باعث کاهش میزان نیتروژن آمونیاکی سیلاژ نسبت به تیمار شاهد شد. بیشترین حجم گاز تولیدی مربوط به تیمارهای سیلو شده با افزودنی سیلو لاکت آنزیمی و سیلووان بود و در ساعات نهایی آزمایش تفاوت معنی‌داری با تیمار شاهد داشتند (05/0>P). قابلیت هضم آزمایشگاهی که توسط روش هولدن مورد بررسی قرار گرفته نیز نشان داد اعمال فرآوری و افزودنی میکروبی ناپدید شدن ماده خشک شکمبه‌ای و کل دستگاه گوارش را تحت تأثیر قرار داده است. همچنین ناپدید شدن پروتئین خام شکمبه نیز بطور معنی داری تحت تأثیر قرار گرفته است ولی ناپدید شدن پروتئین خام در کل دستگاه گوارش تحت تأثیر قرار نگرفته است.
نتیجه‌گیری: با بررسی نتایج مشخص شد افزودنی‌های باکتریایی تأثیری در میزان قابلیت هضم سیلاژ بوته گوجه‌فرنگی نداشتند. با توجه به تولید حجم بالای ضایعات بوته گوجه‌فرنگی از این محصول فرعی می‌توان در تغذیه دام استفاده نمود ولی باید در نظر گرفت که باتوجه به میزان کم کربوهیدرات محلول این محصول فرعی بهتر است جهت افزایش کیفیت سیلاژ افزودن سایر ضایعات کشاورزی که دارای مواد قندی بالایی است مورد بررسی قرار گیرد.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |