تابستان
برگشت به فهرست مقالات |
برگشت به فهرست نسخه ها
1- دانشگاه تبریز
2- واحد سراب
2- واحد سراب
چکیده: (277 مشاهده)
مقدمه و هدف: غذا و تغذیه بدون شک مهمترین موضوع بحث در دنیای امروز است. افزایش جمعیت و تلاش برای تامین نیازهای تغذیهای نسل آینده لزوما نیازمند تلاش و پیگیری در زمینه های مختلف کشاورزی، دامپروری و علوم وابسته است. نشخوارکنندگان کوچک میتوانند نقش مهمی را در تامین نیازهای فزاینده جمعیت رو به رشد جهان ایفا نمایند. مزیت نشخوارکنندگان کوچک فاصله نسل کوتاه، سرعت رشد سریعتر و سازگاری و تحمل بیشتر نسبت به شرایط محیطی نسبت به نشخوارکنندگان بزرگ است. یکی از مهمترین مواد غذایی مورد استفاده در تغذیه نشخوارکنندگان، کاه غلات و به ویژه کاه گندم است. کاه غلات دارای سطوح بالایی از لیگنین و سیلیس است که هر دو نقش مهمی در کاهش قابلیت هضم و ارزش غذایی آن دارند. در ایران استفاده از کاه گندم در خوراک دام متداول است و در واقع کشاورزان به دلیل کمبود و گرانی علوفه هایی مانند یونجه یا سیلاژ ذرت تمایل بیشتری به استفاده از کاه دارند، هر چند از کارایی کم آن در تامین بخش علوفه ای جیره آگاه هستند. یکی از روشهای افزایش قابلیت هضم منابع الیافی، تامین نیتروژن برای میکروب‌هایی است که الیاف را تجزیه می‌کنند. ارزش غذایی کاه غلات را میتوان با فرآوری و استفاده از اوره به عنوان منبع آمونیاک افزایش داد. فرآوری مرسوم کاه غلات با اوره روشی پرهزینه، دشوار و زمانبر است. لذا استفاده از ماشین الات برای تسهیل این عملیات ضروری بنظر میرسد. همچنین نشان داده شدهاست که آهک میتواند قابلیت استفاده از منابع علوفه ای با کیفیت پایین را با افزایش دسترسی میکروارگانیسمهای شکمبه به مواد مغذی بهبود بخشد. بر اساس بررسیهای انجام گرفته، آزمایشات اندکی در خصوص استفاده همزمان از آهک و اوره در فرآوری مواد علوفه ای به ویژه کاه و تاثیر آن بر عملکرد حیوانات نشخوار کننده انجام شدهاست. لذا مطالعه حاضر با هدف بررسی روشهای مختلف فرآوری کاه گندم و تأثیر آن بر قابلیت هضم، تجزیه پذیری الیاف شوینده خنثی، مصرف خوراک و عملکرد برههای پرواری قزل انجام شد.
مواد و روش ها: این آزمایش بر روی 36 راس بره قزل با میانگین وزن 30 کیلوگرم و سن 3 ماه در قالب طرح آماری کاملا تصادفی انجام شد. هر تیمار مشتمل بر 9 تکرار بود که در 3 گروه سه تایی – بر اساس وزن زنده – تقسیم شدند. تیمارهای آزمایشی شامل گروه کنترل (تغذیه با جیره حاوی کاه گندم فرآوری نشده)، تغذیه با جیره حاوی کاه گندم فرآوری شده با 5 درصد اوره، تغذیه با جیره حاوی کاه گندم فرآوری شده با 5 درصد آهک و تغذیه با جیره حاوی کاه گندم فرآوری شده با 5 درصد اوره + 5 درصد آهک بودند. میزان ماده خشک مصرفی، میانگین افزایش وزن هفتگی، ضریب تبدیل خوراک مصرفی، قابلیت هضم ماده خشک، ماده آلی، پروتئین خام و چربی خام، امتیاز مدفوع و احتمال بروز ناهنجاری و پارامترهای خونی شامل گلوکز، نیتروژن اوره ای خون و پروتئین کل خون در گروههای آزمایش تعیین شد. همچنین میزان الیاف شوینده خنثی هضم نشده (uNDF) کاه گندم خام و کاه فرآوری شده با روش استاندارد اندازه گیری شد.
یافته ها: فرآوری کاه گندم با اوره و یا آهک منجر به کاهش مصرف خوراک شد آما فراوری با ترکیب اوره + آهک تاثیری بر کل خوراک مصرفی نداشت. روند تغییرات مصرف خوراک به گونهای بود که در ماه اول – والبته پس از سپری شدن آداپتاسیون دو هفتهای – مصرف خوراک نوسانات زیادی بین گروههای آزمایشی نشان داد که بخشی به ماهیت خوراک و فرآوری آن و بخشی به بیماری حیوانات آزمایشی مربوط بود اما در ماه دوم مصرف خوراک روند با ثباتتری را داشته و گروه شاهد و آهک + اوره مصرف خوراک بیشتری نسبت به دو تیمار دیگر داشتند. مصرف ماده خشک در دوره دوماهه در تیمارهای کاه فراوری شده با اوره و یا آهک کاهش معنی داری نسبت به دو گروه دیگر نشان داد. متناسب با نوسانات خوراک مصرفی، افزایش وزن حیوانات نیز روندی پر نوسان را در طول دو ماه آزمایش نشان داد. میزان کل افزایش وزن، اگرچه بین تیمارهای آزمایشی تفاوتی نداشت ولی گروه شاهد و فراوری با اوره + آهک بطور قابل توجهی افزایش وزن بیشتری نسبت به دو گروه دیگر داشتند. میزان ضریب تبدیل خوراک نیز تفاوتی بین گروههای آزمایشی نشان نداد. جیره حاوی کاه فرآوری شده با آهک + اوره بالاترین قابلیت هضم مواد آلی، NDF و ADF را داشت. همچنین این جیره همراه با کاه فرآوری شده با اوره دارای بالاترین قابلیت هضم پروتئین خام و چربی بود. تیمارها تأثیر معنی داری بر گلوکز خون داشته و تیمارهای کاه فرآوری شده با اوره یا آهک گلوکز خون پایینتری در مقایسه با دو تیمار دیگر داشتند. پروتئین خون تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفت اما نیتروژن اورهای خون در اواخر دوره پروار در تیمار کاه فراوری شده با اوره + آهک بالاتر از سایر تیمارها بود. در 20 روز اول دوره پرواربندی، امتیاز مدفوع در برههای تیمار شاهد بالاتر از سایر تیمارها بود، اگرچه بین برههای دریافت‌کننده کاه فراوری شده با اوره، آهک و ترکیب اوره + آهک تفاوتی مشاهده نشد. همچنین در 20 روز دوم و سوم آزمایش، نمره مدفوع بین تیمارها تفاوتی نداشت. فراوری کاه با ترکیب اوره و آهک به طور قابل توجهی مقدار فیبر شوینده خنثی هضم نشده (uNDF) را کاهش داد.
نتیجه گیری: فراوری کاه گندم با اوره + آهک منجر به بالاترین میزان قابلیت هضم خوراک و الیاف شوینده خنثی شد. با وجود این و علیرغم وزن بالاتر حیوانات و خوراک مصرفی بیشتر، عملکرد دامهای پرواری تفاوتی از نظر آماری نداشتند هر چند لازم است تحقیقات بیشتری در این زمینه انجام پذیرد.
مواد و روش ها: این آزمایش بر روی 36 راس بره قزل با میانگین وزن 30 کیلوگرم و سن 3 ماه در قالب طرح آماری کاملا تصادفی انجام شد. هر تیمار مشتمل بر 9 تکرار بود که در 3 گروه سه تایی – بر اساس وزن زنده – تقسیم شدند. تیمارهای آزمایشی شامل گروه کنترل (تغذیه با جیره حاوی کاه گندم فرآوری نشده)، تغذیه با جیره حاوی کاه گندم فرآوری شده با 5 درصد اوره، تغذیه با جیره حاوی کاه گندم فرآوری شده با 5 درصد آهک و تغذیه با جیره حاوی کاه گندم فرآوری شده با 5 درصد اوره + 5 درصد آهک بودند. میزان ماده خشک مصرفی، میانگین افزایش وزن هفتگی، ضریب تبدیل خوراک مصرفی، قابلیت هضم ماده خشک، ماده آلی، پروتئین خام و چربی خام، امتیاز مدفوع و احتمال بروز ناهنجاری و پارامترهای خونی شامل گلوکز، نیتروژن اوره ای خون و پروتئین کل خون در گروههای آزمایش تعیین شد. همچنین میزان الیاف شوینده خنثی هضم نشده (uNDF) کاه گندم خام و کاه فرآوری شده با روش استاندارد اندازه گیری شد.
یافته ها: فرآوری کاه گندم با اوره و یا آهک منجر به کاهش مصرف خوراک شد آما فراوری با ترکیب اوره + آهک تاثیری بر کل خوراک مصرفی نداشت. روند تغییرات مصرف خوراک به گونهای بود که در ماه اول – والبته پس از سپری شدن آداپتاسیون دو هفتهای – مصرف خوراک نوسانات زیادی بین گروههای آزمایشی نشان داد که بخشی به ماهیت خوراک و فرآوری آن و بخشی به بیماری حیوانات آزمایشی مربوط بود اما در ماه دوم مصرف خوراک روند با ثباتتری را داشته و گروه شاهد و آهک + اوره مصرف خوراک بیشتری نسبت به دو تیمار دیگر داشتند. مصرف ماده خشک در دوره دوماهه در تیمارهای کاه فراوری شده با اوره و یا آهک کاهش معنی داری نسبت به دو گروه دیگر نشان داد. متناسب با نوسانات خوراک مصرفی، افزایش وزن حیوانات نیز روندی پر نوسان را در طول دو ماه آزمایش نشان داد. میزان کل افزایش وزن، اگرچه بین تیمارهای آزمایشی تفاوتی نداشت ولی گروه شاهد و فراوری با اوره + آهک بطور قابل توجهی افزایش وزن بیشتری نسبت به دو گروه دیگر داشتند. میزان ضریب تبدیل خوراک نیز تفاوتی بین گروههای آزمایشی نشان نداد. جیره حاوی کاه فرآوری شده با آهک + اوره بالاترین قابلیت هضم مواد آلی، NDF و ADF را داشت. همچنین این جیره همراه با کاه فرآوری شده با اوره دارای بالاترین قابلیت هضم پروتئین خام و چربی بود. تیمارها تأثیر معنی داری بر گلوکز خون داشته و تیمارهای کاه فرآوری شده با اوره یا آهک گلوکز خون پایینتری در مقایسه با دو تیمار دیگر داشتند. پروتئین خون تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفت اما نیتروژن اورهای خون در اواخر دوره پروار در تیمار کاه فراوری شده با اوره + آهک بالاتر از سایر تیمارها بود. در 20 روز اول دوره پرواربندی، امتیاز مدفوع در برههای تیمار شاهد بالاتر از سایر تیمارها بود، اگرچه بین برههای دریافت‌کننده کاه فراوری شده با اوره، آهک و ترکیب اوره + آهک تفاوتی مشاهده نشد. همچنین در 20 روز دوم و سوم آزمایش، نمره مدفوع بین تیمارها تفاوتی نداشت. فراوری کاه با ترکیب اوره و آهک به طور قابل توجهی مقدار فیبر شوینده خنثی هضم نشده (uNDF) را کاهش داد.
نتیجه گیری: فراوری کاه گندم با اوره + آهک منجر به بالاترین میزان قابلیت هضم خوراک و الیاف شوینده خنثی شد. با وجود این و علیرغم وزن بالاتر حیوانات و خوراک مصرفی بیشتر، عملکرد دامهای پرواری تفاوتی از نظر آماری نداشتند هر چند لازم است تحقیقات بیشتری در این زمینه انجام پذیرد.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |