1- دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان
2- دانشگاه شهید چمران اهواز
2- دانشگاه شهید چمران اهواز
چکیده: (40 مشاهده)
مقدمه و هدف: اسپرم طی فرآیند اسپرم‌سازی، مقدار زیادی از سیتوپلاسم خود را از دست میدهد و از آنجا که بیشتر آنزیم‌ها در سیتوپلاسم سلول است، بنابراین اسپرم ظرفیت آنتیاکسیدانی اندکی دارد. در حالت طبیعی در مایع منی ترکیبات آنتی‌اکسیدان محافظ اسپرم وجود دارد. ترکیبات آنتیاکسیدانی در طیور از سه ترکیب شامل گلوتاتیون پراکسیداز، سوپر پراکسید دیسموتاز و کاتالاز تشکیل شده است. اما این ترکیبات آنتیاکسیدانی در تولیدمثل عادی فقط مدت زمان کوتاهی فعال می‌باشد. طی تحقیقات نشان داده شد که افزودن مواد آنتیاکسیدانی به جیره طیور سبب کاهش پراکسیداسیون لیپیدهای منی می‌شود. گیاهان دارویی می‌توانند از طریق ارتقاء سیستم آنتیاکسیدانی بدن، اثرات حمایتی بالقوهایی داشته باشند. این ترکیبات گیاهی قادرند تا بطور مستقیم تولید رادیکال‌های آزاد اکسیژن طی انواع تنش‌ها را از طریق مهار آنزیم‌های تولیدکننده، کاهش دهند. افزودن اسیدهای چرب غیراشباع به جیره‌های طیور به دلیل نقش مهمی که این اسیدهای چرب در متابولیسم و تولید انرژی، ترشحات اندوکرینی، سیالیت غشای اسپرم و عملکردهای باروری دارند، ضروری به نظر می‌رسد. با توجه به فقدان سیستم آنزیمی برای سنتز بافتی اسیدهای چرب ضروری طیور، استفاده از این منابع در جیره گله‌های مادر پیشنهاد می‌شود. بنابراین این پژوهش با هدف مطالعه‌ی تأثیر روغن کاملینا و عصاره خارخاسک بر فراسنجههای اسپرمی، آنزیم‌های آنتی‌اکسیدنی و غلظت مالون دی آلدئید پلاسمای منی خروسهای مادر گوشتی انجام گرفت.
مواد و روش‌ها: آزمایش حاضر با استفاده از 36 قطعه خروس والد گوشتی راس 308 به صورت آزمایش فاکتوریل 2×3 شامل سه سطح روغن کاملینا و دو سطح عصاره خارخاسک به مدت 10 هفته با 6 تیمار و 6 تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل: 1- شاهد (کنترل)؛ 2- جیره حاوی 1 درصد روغن کاملینا؛ 3- جیره حاوی 2 درصد روغن کاملینا؛ 4- جیره پایه به همراه 10 میلیگرم عصاره خارخاسک به ازای هر کیلوگرم وزن بدن؛ 5- جیره حاوی 1 درصد روغن کاملینا بعلاوه 10میلیگرم عصاره خارخاسک به ازای هر کیلوگرم وزن بدن ؛ 6- جیره حاوی 2 درصد روغن کاملینا بعلاوه 10 میلیگرم عصاره خارخاسک به ازای هر کیلوگرم وزن بدن بود. فراسنجههای منی شامل حجم و غلظت و نیز درصد تحرک کل، تحرک پیشرونده، زندهمانی، سلامت غشای پلاسمایی و ناهنجاریهای مورفولوژیکی اسپرمها در پایان دوره مورد سنجش قرار گرفتند. غلظت مالون دی آلدئید به عنوان شاخص پراکسیداسیون و فعالیت آنزیم‌های آنتیاکسیدانی شامل گلوتلتیون پراکسیداز، سوپراکسید دیسموتاز، کاتالاز و نیز گلوتاتیون پلاسمای منی در هفته پایانی آزمایش اندازه‌گیری شدند.
یافتهها: با توجه به نتایج تحقیق حاضر، اثرات اصلی روغن کاملینا و عصاره خارخاسک بر حجم منی، غلظت اسپرم، تحرک کل و پیشرونده، زندهمانی و ناهنجاریهای مورفولوژیک اسپرمها، معنی‌دار نبود. اما، سلامت غشای پلاسمایی اسپرمها تحت تأثیر اثرات اصلی خارخاسک قرار گرفت، به طوری که پرندگان تغذیه شده با سطوح 10 میلیگرم خارخاسک، درصد سلامت غشای پلاسمایی اسپرم کمتری نسبت به شاهد نشان دادند (05/0>P). در بررسی اثرات متقابل روغن کاملینا و عصاره خارخاسک بر شاخصهای کمی و کیفی اسپرمها شامل حجم منی و نیز غلظت، تحرک کل و پیشرونده، زندهمانی و سلامت غشای پلاسمایی اسپرمها تغییر معنیداری نداشتند؛ اما درصد اسپرمهای ناهنجار تحتتأثیر این اثر متقابل قرار گرفت، به نحوی که درصد ناهنجاریهای مورفولوژیکی اسپرمها در تیمار 2 درصد روغن کاملینا بدون عصاره خارخاسک، بطور معنیداری کمتر از تیمارهای 10 میلیگرم خارخاسک بدون روغن کاملینا و 2 درصد روغن کاملینا بدون عصاره خارخاسک بود، هرچند اختلاف آماری معنیداری با شاهد نداشتند. همچنین در پژوهش حاضر، شاخص پراکسیداسیون لیپیدی منی از طریق سنجش غلظت مالوندی آلدئید، تحت تأثیر اثرات اصلی روغن کاملینا، عصاره خارخاسک و اثرات متقابل روغن کاملینا و عصاره خارخاسک پلاسمای منی قرار نگرفت (05/0<P). اثرات اصلی روغن کاملینا بر آنزیم آنتی‌آکسیدانی معنی‌دار نبود؛ اما آنزیم سوپراکسید دیسموتاز تحت تأثیر اثرات اصلی عصاره خارخاسک قرار گرفت (05/0>P)، به طوری که در پرندگان تغذیه شده با سطح 10 میلیگرم عصاره خارخاسک، غلظت این آنزیم افزایش یافت. در بررسی اثر متقابل، استفاده همزمان سطح 1 درصد روغن کاملینا و 10 میلیگرم عصاره خارخاسک باعث افزایش آنزیم‌های گلوتاتیون پراکسیداز و سوپر اکسید دیسموتاز نسبت به سطوح صفر درصد روغن کاملینا و صفر میلیگرم عصاره خارخاسک شد. اما، میزان کاتالاز و گلوتاتیون تحت تأثیر اثرات متقابل روغن کاملینا و عصاره خارخاسک قرار نگرفت (05/0<P).
نتیجه‌گیری: براساس یافتههای پژوهش حاضر میتوان نتیجه گرفت که افزودن روغن کاملینا و عصاره خارخاسک به جیره هرچند اثر چشمگیری بر اغلب فراسنجههای اسپرم نداشتند، اما استفاده همزمان 1 درصد روغن کاملینا و 10 میلیگرم عصاره خارخاسک باعث بهبود میزان آنزیم‌های گلوتاتیون پراکسیداز و سوپر اکسید دیسموتاز منی شد. لذا بهبود شرایط آنتیاکسیدانی منی با استفاده عوامل گیاهی لااقل در مورد روغن کاملینا و عصاره خارخاسک، به تنهایی نمیتواند دلیلی بر ارتقای فراسنجههای کیفی اسپرمها در خروسهای مولد مسن باشد و نیاز به تحقیقات بیشتری را میطلبد.
مواد و روش‌ها: آزمایش حاضر با استفاده از 36 قطعه خروس والد گوشتی راس 308 به صورت آزمایش فاکتوریل 2×3 شامل سه سطح روغن کاملینا و دو سطح عصاره خارخاسک به مدت 10 هفته با 6 تیمار و 6 تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل: 1- شاهد (کنترل)؛ 2- جیره حاوی 1 درصد روغن کاملینا؛ 3- جیره حاوی 2 درصد روغن کاملینا؛ 4- جیره پایه به همراه 10 میلیگرم عصاره خارخاسک به ازای هر کیلوگرم وزن بدن؛ 5- جیره حاوی 1 درصد روغن کاملینا بعلاوه 10میلیگرم عصاره خارخاسک به ازای هر کیلوگرم وزن بدن ؛ 6- جیره حاوی 2 درصد روغن کاملینا بعلاوه 10 میلیگرم عصاره خارخاسک به ازای هر کیلوگرم وزن بدن بود. فراسنجههای منی شامل حجم و غلظت و نیز درصد تحرک کل، تحرک پیشرونده، زندهمانی، سلامت غشای پلاسمایی و ناهنجاریهای مورفولوژیکی اسپرمها در پایان دوره مورد سنجش قرار گرفتند. غلظت مالون دی آلدئید به عنوان شاخص پراکسیداسیون و فعالیت آنزیم‌های آنتیاکسیدانی شامل گلوتلتیون پراکسیداز، سوپراکسید دیسموتاز، کاتالاز و نیز گلوتاتیون پلاسمای منی در هفته پایانی آزمایش اندازه‌گیری شدند.
یافتهها: با توجه به نتایج تحقیق حاضر، اثرات اصلی روغن کاملینا و عصاره خارخاسک بر حجم منی، غلظت اسپرم، تحرک کل و پیشرونده، زندهمانی و ناهنجاریهای مورفولوژیک اسپرمها، معنی‌دار نبود. اما، سلامت غشای پلاسمایی اسپرمها تحت تأثیر اثرات اصلی خارخاسک قرار گرفت، به طوری که پرندگان تغذیه شده با سطوح 10 میلیگرم خارخاسک، درصد سلامت غشای پلاسمایی اسپرم کمتری نسبت به شاهد نشان دادند (05/0>P). در بررسی اثرات متقابل روغن کاملینا و عصاره خارخاسک بر شاخصهای کمی و کیفی اسپرمها شامل حجم منی و نیز غلظت، تحرک کل و پیشرونده، زندهمانی و سلامت غشای پلاسمایی اسپرمها تغییر معنیداری نداشتند؛ اما درصد اسپرمهای ناهنجار تحتتأثیر این اثر متقابل قرار گرفت، به نحوی که درصد ناهنجاریهای مورفولوژیکی اسپرمها در تیمار 2 درصد روغن کاملینا بدون عصاره خارخاسک، بطور معنیداری کمتر از تیمارهای 10 میلیگرم خارخاسک بدون روغن کاملینا و 2 درصد روغن کاملینا بدون عصاره خارخاسک بود، هرچند اختلاف آماری معنیداری با شاهد نداشتند. همچنین در پژوهش حاضر، شاخص پراکسیداسیون لیپیدی منی از طریق سنجش غلظت مالوندی آلدئید، تحت تأثیر اثرات اصلی روغن کاملینا، عصاره خارخاسک و اثرات متقابل روغن کاملینا و عصاره خارخاسک پلاسمای منی قرار نگرفت (05/0<P). اثرات اصلی روغن کاملینا بر آنزیم آنتی‌آکسیدانی معنی‌دار نبود؛ اما آنزیم سوپراکسید دیسموتاز تحت تأثیر اثرات اصلی عصاره خارخاسک قرار گرفت (05/0>P)، به طوری که در پرندگان تغذیه شده با سطح 10 میلیگرم عصاره خارخاسک، غلظت این آنزیم افزایش یافت. در بررسی اثر متقابل، استفاده همزمان سطح 1 درصد روغن کاملینا و 10 میلیگرم عصاره خارخاسک باعث افزایش آنزیم‌های گلوتاتیون پراکسیداز و سوپر اکسید دیسموتاز نسبت به سطوح صفر درصد روغن کاملینا و صفر میلیگرم عصاره خارخاسک شد. اما، میزان کاتالاز و گلوتاتیون تحت تأثیر اثرات متقابل روغن کاملینا و عصاره خارخاسک قرار نگرفت (05/0<P).
نتیجه‌گیری: براساس یافتههای پژوهش حاضر میتوان نتیجه گرفت که افزودن روغن کاملینا و عصاره خارخاسک به جیره هرچند اثر چشمگیری بر اغلب فراسنجههای اسپرم نداشتند، اما استفاده همزمان 1 درصد روغن کاملینا و 10 میلیگرم عصاره خارخاسک باعث بهبود میزان آنزیم‌های گلوتاتیون پراکسیداز و سوپر اکسید دیسموتاز منی شد. لذا بهبود شرایط آنتیاکسیدانی منی با استفاده عوامل گیاهی لااقل در مورد روغن کاملینا و عصاره خارخاسک، به تنهایی نمیتواند دلیلی بر ارتقای فراسنجههای کیفی اسپرمها در خروسهای مولد مسن باشد و نیاز به تحقیقات بیشتری را میطلبد.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |